Image
Oeverzwaluw - Elwin van der Kolk

Oeverzwaluw

Sand martin
riparia riparia
Zwaluwen

Deze kleine zwaluwen zijn te vinden rond oevers zoals de naam al verklapt. Ze bouwen hun nesten in de steile wanden.

Grootte
12 cm - spanwijdte: 27 - 29 cm
Gewicht
14g
Levensverwachting

2 jaar tot soms 10 jaa

Favoriete maaltijd

vliegende insecten

Burgerlijke staat

koloniebroeder

Status
Algemeen
Woonplaats

open wateren met steile wanden

Karakter

sociale vogel, ze broeden in grote kolonies

Verleiding

nesten bouwen, zingen, vliegtechnieken

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de oeverzwaluw?

  • Kleinste van de zwaluwen
  • Witte onderkant
  • Puntige vleugels
  • Korte gevorkte staart

De oeverzwaluw is de kleinste zwaluw die er is. Ze zijn bruin met een witte, lichtere onderkant. Wanneer ze vliegen kun je de kort gevorkte staart zien met hiernaast puntige vleugels. Hierdoor kunnen ze scherpe bochten maken. Om hun nest te graven hebben ze scherpe klauwen, zo kunnen ze een nest tot 120 cm diep graven.

Oeverzwaluw - Elwin van der Kolk

Hoe klinkt de oeverzwaluw?

De oeverzwaluw maakt een zachte, langgerekte ratel. Dit gezang is bijvoorbeeld zachter en langer dan de huiszwaluw. Ze herhalen hun gezang regelmatig en communiceren zo vooral tijdens het broedseizoen. De roep dient ook om hun territorium af te bakenen.

Hoe leeft de oeverzwaluw?

Wat eet de oeverzwaluw?

De oeverzwaluw eet graag vliegende insecten die in de buurt van het water zitten zoals muggen en vliegen. Ze staan bekend om hun vlucht, waarbij ze laag tot boven het wateroppervlak vliegen om de insecten te vangen. Doordat ze deze insecten eten dragen ze ook nog eens bij aan het beheersen van de lokale insectenpopulaties.

Afbeelding

Hoe plant de oeverzwaluw zich voort?

Eind mei beginnen de oeverzwaluwen hun eieren te leggen. Dit doen ze in zelfgebouwde nesten in steile wanden van oevers tot wel 120 cm diep. Hun legsels bestaan uit 4 - 6 eieren. Ze broeden er zo twee per jaar, vaak in verschillende kolonies. Deze kolonies bestaan uit wel 50 nestjes. Voordat ze deze plek innemen, zwermen ze boven de potentiële kolonieplaats. Door de verharding van oevers zijn de zwaluwen verplicht om ook in zand-, klei- en grindgroeves te nestelen.

Hierna is er een broedduur van 14 - 17 dagen. De jongen brengen daarna nog eens 20 - 24 dagen door in het nest voordat ze gaan vliegen. Om dit comfortabel te maken zorgt de oeverzwaluw voor gedroogd gras, haren en veren in het nestje.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • De oeverzwaluw is de kleinste zwaluw van alle zwaluwen, ze zijn maar 12 cm groot.
  • De grootste kolonie van oeverzwaluwen in België bestond uit 950 nestgangen. Dit kwam door de samenwerking van Natuurpunt met het Havengebied van Antwerpen die zorgde voor een betere bescherming.

Waar vind je de oeverzwaluw?

Je kan de oeverzwaluw terugvinden in gebieden met open wateren zoals meren, vijvers en rivieren met steile randen voor hun nesten. In de periode van maart tot juni zijn de vogels in Europa te vinden, vooral in de laaggelegen gebieden. Tussen juli en oktober beginnen ze terug aan hun trek naar het zuidwesten van Afrika.

Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Komt deze soort veel voor?

Ze broeden in heel Europa (behalve in IJsland), maar door het gebrek aan broedwanden dalen de aantallen enorm. Ze zitten nu dus ook noodgedwongen in zand, klei en grindgroeves. Je kan ze vinden in grote groepen kolonies bij waterrijke gebieden.
 

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de oeverzwaluw

Wat kan jij doen?

Jij kan de oeverzwaluw helpen door deel te nemen aan het onderhoud van kunstwanden. Jaarlijks moeten de nesten opnieuw klaargezet worden voor het broedseizoen. Je kan er ook mee voor zorgen dat ze niet worden verstoord tijdens hun broedperiode. Vaak zitten de zwaluwen noodgedwongen op bouwterreinen, waar de werken best pas half september worden voortgezet. In de realiteit is dit zelden het geval.
 

Wat doet Natuurpunt?

Lokale groepen vrijwilligers van Natuurpunt zetten zich in voor deze kleine zwaluw. Er worden op verschillende plekken broedplaatsen gemaakt waar de oeverzwaluw zich kan nestelen. Dit is cruciaal omdat de oeverzwaluw de afgelopen jaren moeite heeft met broedplaatsen te zoeken. Te veel oevers zijn verhard, hierin kunnen ze zich niet nestelen.

Activiteiten