Image
Waterspreeuw - Elwin van der Kolk

Waterspreeuw

White-throated dipper
Clinclus clinclus
Cinclidae (Waterspreeuwen)

De waterspreeuw is een zangvogel die alleen voorkomt bij water. Bij voorkeur bij snelstromend water en in gebieden met grote hoogteverschillen. De vogel zoekt zijn voedsel in het water en gaat daarbij vaak volledig kopje onder. De waterspreeuw is dan ook een uitstekende zwemmer.

Grootte
17 - 20 cm
Favoriete maaltijd

larven van haften, steenvliegen en schietmotten

Status
Algemeen
Woonplaats

Langs snelstromende rivieren en beken

Karakter

Wateratleet

Verleiding

Proper water

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de waterspreeuw?

  • zijn donkerbruine tot zwarte verenkleed
  • spierwitte keel en borst
  • bruine kop
  • opvallend korte staart
  • lengte van 17 tot 20 cm

De waterspreeuw is een zangvogel die alleen voorkomt bij water. Bij voorkeur bij snelstromend water en in gebieden met grote hoogteverschillen. De vogel zoekt zijn voedsel in het water en gaat daarbij vaak volledig kopje onder. De waterspreeuw is dan ook een uitstekende zwemmer.

Waterspreeuw - Elwin van der Kolk
Waterspreeuw - vliegend - Elwin van der Kolk
Waterspreeuw - jong - Elwin van der Kolk

Hoewel de naam anders doet vermoeden, is de waterspreeuw meer verwant met de lijsters dan met de spreeuwen. De vogel heeft korte vleugels en vliegt met snelle slagen laag over het water. In België kan je twee ondersoorten van de waterspreeuw aantreffen; de roodbuikige die broedt in Midden Europa en in het oosten van België, en de zwartbuikige die uitzonderlijk wel eens in Vlaanderen overwintert, die broedt in Scandinavië en West Frankrijk.

Hoe klinkt de waterspreeuw

De waterspreeuw toont vaak een scherp, doordringend dzik, wat meestal goed te horen is boven het ruisen van het water. Roept vaak in de vlucht. Zowel het mannetje als het vrouwtje zingt; soms zelfs hartje winter.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de waterspreeuw?

De waterspreeuw heeft enkele zeer bijzondere eigenschappen: 

  • de vogel kan volledig kopje onder gaan
  • hij zoekt zijn eten op de bodem van een rivier
  • het is een prima zwemmer
  • hij knikt vaak door zijn 'knieën'
  • heeft een wit ooglid dat opvalt wanneer hij knippert
  • zijn vlucht is snel en snorrend
Afbeelding
Waterspreeuw - waarnemingen.be - André Wuidar
waarnemingen.be - André Wuidar

Wat eet de waterspreeuw?

Het voedsel van de waterspreeuw bestaat vooral uit waterinsecten die hij op de bodem riviertjes vindt. Om zijn voedsel te bereiken, gaat de waterspreeuw volledig kopje onder en loopt hij over de bodem van de rivier, met zijn kop tegen de stroming in. De stroming drukt de vogel tegen de bodem, en de waterspreeuw zelf versterkt het effect door zijn korte staart omhoog te houden.

Een speciale klep boven zijn neusgaten en een vlies bij zijn ogen maken het waterleven van de vogel mogelijk.

Hoe plant de waterspreeuw zich voort?

De waterspreeuw bouwt een koepelvormige nest, zo groot als een voetbal, dat grotendeels bestaat uit mos, takjes en droog gras en wordt verweven met bladeren van loofbomen. Een klein gat verraadt waar de ingang zit. Het nest wordt vaak boven of langs stromend water gebouwd en bevindt zich meestal in niet-natuurlijke structuren, zoals onder bruggen, watermolens of in nissen van muren. 

Het vrouwtje legt tussen de 1 en 7 witte eieren. De jongen worden gevoerd door beide ouders, voordat ze het nest na 18 dagen verlaten. Direct na het verlaten van het nest begeven de jongen zich in het water om naar voedsel te zoeken.
De waterspreeuw kan een tweede of soms zelfs een derde keer broeden per jaar. 

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Waterspreeuwen gebruiken hun vleugels om onder water te zwemmen en kunnen over de bodem lopen. 's Winters duiken ze vaak langs de rand van het ijs onder water. Ze kunnen ook aan de oppervlakte zwemmen.
  • De broedbiotoop van de waterspreeuw komt overeen met die van de grote gele kwikstaart, en overlapt in grote delen van Centraal-Europa. De waterspreeuw is nooit talrijk aanwezig. Samen met de grote gele kwikstaart is het een indicatorsoort voor een intacte aquatische fauna.
Afbeelding
Waterwandelgids - Natuurpunt
NP

8x Wandelen over water

Wandel over vlonderpaden, vaar in een fluisterboot, trek je modderlaarzen aan en ontdek de mooiste waterrijke natuur. Natuurpunt ontrafelt al de geheimen én superkrachten van waternatuur in de Waterwandelgids. 

Vraag je Waterwandelgids aan

Waar vind je de waterspreeuw?

In ons land broedt de roodbuikige waterspreeuw langs snelstromende beken in de Ardennen. Het is een echte holenbroeder. Broedvogels zoeken vroeg in het voorjaar een geschikte nis in een rotswand of onder bruggen, waarin het grote koepelnest wordt gebouwd.

Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Activiteiten