Image
Wielewaal - Man - Elwin van der Kolk

Wielewaal

Eurasian Golden Oriole
Oriolus oriolus
Wielewalen (Oriolidae)

De wielewaal is een exotisch gekleurde trekvogel met een zeer melodieuze jubelzang. Duudeljo is zijn lied, je hoort hem wel maar je ziet hem niet.

Grootte
22 - 25 cm - Spanwijdte: 44 - 47 cm
Gewicht
79 gram
Favoriete maaltijd

Rupsen, meikevers, sprinkhanen en vlinders

Status
Zeldzaam
Woonplaats

Eiken- en populierenbos

Karakter

Heel teruggetrokken

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de wielewaal?

  • mannetje: fel geel met zwarte vleugels, zwarte staart en zwarte teugel

  • vrouwtje: bovendelen groen, onderzijde vuilwit met fijne, donkere strepen
    roodachtige snavel

De wielewaal laat zich gemakkelijker horen dan zien ondanks zijn felgele verenkleed.

Wielewaal - Man - Elwin van der Kolk
Wielewaal - Man - Vliegend - Elwin van der Kolk
Wielewaal - Vrouw - Elwin van der Kolk
Wielewaal - Vrouw - Vliegend - Elwin van der Kolk

Hoe klinkt de wielewaal?

De zang bestaat uit prachtige, luide en zeer heldere fluittonen en is onmiskenbaar.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de wielewaal?

Wat eet de wielewaal? 

De wielewaal eet vooral grote rupsen, meikevers, sprinkhanen en vlinders. Harige rupsen worden eerst ‘gevild’ door ze stevig tegen de vegetatie aan te slaan, alvorens ze worden opgegeten. Vanaf de zomer staan ook bessen op het menu. Kersen zijn zijn favoriete hap.

Afbeelding
Wielewaal - Vilda - Yves Adams
Vilda - Yves Adams

Hoe plant de wielewaal zich voort? 

Een legsel telt doorgaans drie tot vijf eieren. Het broedsel gaat zelden verloren omdat beide oudervogels alle belagers (vooral gaai, ekster en rode eekhoorn) zeer agressief verjagen. Mantelzorg is bij de wielewaal heel gewoon: jongen van het vorige jaar helpen bij het uitbroeden en voeden van jongen van de nieuwe generatie.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • De mannetjes komen gemiddeld vier tot acht dagen vroeger aan in de broedgebieden dan de vrouwtjes.
  • De wetenschappelijke naam Oriolus komt van het Latijnse aureolus en betekent ‘sierlijk van goud gemaakt’. De link met het opvallende, kleurige verenkleed van de Wielewaal is duidelijk.
  • Het woord wielewaal gaat terug op het Westgermaanse widuwalo waarin het eerste lid ‘widu-’ ‘bos, hout’ betekent en het tweede lid ‘-walo’ mogelijk te verbinden is met het Tjechisch werkwoord volati, wat zoveel betekent als ‘roepen’. De wielewaal is dus, letterlijk vertaald, een bosroeper.
  • De wielewaal werd al afgebeeld in het Oude Egypte. De tombe van Baqet III op de begraafplaats in Beni Hasan toont een vliegend mannetje. De mastaba van Niankhhunum en Khnumhotep tonen een wielewaal die verstrikt zit in een net dat over een vijgenboom werd gespannen. Een andere afbeelding in de dubbeltombe van Akhethotep en zijn zoon Ptahotep laat een wielewaal zien die, samen met een scharrelaar uit een vijgenboom opvliegt. Onder de boom zit een man die een strik spant. Jammer genoeg is deze traditie van wielewaalvangst nooit gestopt. Ook nu nog worden in het het Middellandse Zeegebied en in Noord-Afrika jaarlijks duizenden wielewalen gevangen voor menselijke consumptie …
  • Het huidige Natuurpunt is in 2001 ontstaan uit een fusie tussen De Wielewaal en Natuurreservaten vzw. De Wielewaal was een Vlaamse natuurvereniging, opgericht in 1933. Eén van de oprichters en centrale figuur was priester Frans Segers. De vereniging had een aantal afdelingen die excursies, informatieavonden, cursussen en reizen organiseerden. Het ledenblad ‘Wielewaal’ verscheen tussen 1938 en 2001. Eind jaren ‘40 groeide het besef dat natuur het best kon worden beschermd door gronden aan te kopen. Daartoe richtte de vereniging vanaf 1948 natuurreservaten op. De Wielewaal gaf naast een algemeen ledentijdschrift (met dezelfde naam als de vereniging) ook een ornithologisch vaktijdschrift uit, Oriolus, genoemd naar de wetenschappelijke naam van de wielewaal. 

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Waar vind je de wielewaal? 

De wielewaal heeft een voorkeur voor hoog, vochtig loofbos in beek- en riviervalleien. Vooral eiken- en populierenbos genieten de voorkeur. De wielewaal laat zich gemakkelijker horen dan zien. De soort houdt zich doorgaans hoog in de kroonlaag op en valt er, ondanks zijn tropische kleuren, niet goed op.    

Bekijk deze soort op waarnemingen

Komt deze soort veel voor? 

De wielewaal komt steeds minder voor in Vlaanderen. De dalende trend van het aantal broedpaar kan deels worden verklaard door het verdwijnen van hoogstamboomgaarden en het rooien van vele (waterzieke) populierenbossen. De wielewaal is, samen met de boomvalk, de kramsvogel en de kleine bonte specht, een soort die goed gedijt in (nochtans exotische) populierenaanplanten.

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden
Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de wielewaal

Wat kan jij doen?

De wielewaal is een bosvogel. Help ons om de bossen in Vlaanderen in stand te houden, te herstellen en voor altijd te beschermen.

Samen creëren we meer bos

We hebben dringend meer bos nodig, voor onze biodiversiteit, ons klimaat en ons eigen welzijn. 
Overal in Vlaanderen willen Natuurpunters bos planten. Ze hebben de kennis en de goesting, maar missen nog centen. Met elke € 10 die jij schenkt kunnen zij 4 m2 bos realiseren. Mét 3 garanties: slim aangeplant, goed beheerd en eeuwig beschermd!

Doe een gift voor nieuwe bossen

Activiteiten