Image
Zomertaling - Elwin van der Kolk

Zomertaling

Garganey
Spatula querquedula
Anatidae

De schoonheid van de zomertaling doet hoofden duizelen tot helemaal in de Sahel. Daar overwintert hij. Telkens als deze prachtige eend tijdens de lente neerstrijkt in ons land, maakt ons hart een sprongetje. Helaas gaat het niet goed met de zomertaling.

Grootte
37-41 cm - spanwijdte: 58-69 cm
Gewicht
250 - 450 gr
Levensverwachting

maximum 15 jaar

Favoriete maaltijd

in de winter uitsluitend waterplanten, daarbuiten ook dierlijke prooien (muggenlarven, wormen, waterkevers …)

Burgerlijke staat

monogaam voor het leven en vrij territoriaal

Status
Vrij algemeen
Woonplaats

moerassige gebieden met ondiep water en veel water- en oevervegetatie

Karakter

mysterieus en teruggetrokken

Verleiding

schuwt gymnastische gebaren niet

Hoe herken je de zomertaling?

  • Kleine eend, slechts iets groter dan wintertaling
  • De man heeft een witte ‘halve maan’ boven het oog, een warmbruine kop en een donkerbruine borst. Zijn flanken zijn lichtgrijs en fijn gebandeerd, met mooie zwart-witte, spitse schouderveren
  • De vrouw lijkt sterk op het vrouwtje van de wintertaling, maar heeft een meer getekende kop en een beigewitte keel
  • De vleugel is in vlucht opvallend lichtgrijs (zeker bij de man) en heeft twee witte lijnen op de armpennen

Of de zomertaling de mooiste van al onze eendensoorten is, durven we niet te zeggen. Met de prachtige verenkleden van onder andere pijlstaart en wintertaling is de concurrentie groot. Maar dat het een soort is om van te watertanden, staat buiten kijf. Het mannetje herken je aan de brede roomwitte veeg die over de kop loopt en de grijze flank waarover sierlijke schouderveren losjes gedrapeerd zijn. In vlucht vallen de blauwgrijze vleugels op.
Zoals bij veel eendensoorten is het vrouwtje van de zomertaling onopvallend bruin. Om haar te onderscheiden van de algemenere wintertaling moet je kijken naar de verschillen in het koppatroon: een vrouwtje zomertaling is contrastrijker getekend dan een vrouwtje wintertaling.

Zomertaling - Elwin van der Kolk
zomertaling mannetje vliegend - Elwin van der Kolk
zomertaling vrouwtje - Elwin van der Kolk
zomertaling vrouwtje vliegend - Elwin van der Kolk

Het geluid van de zomertaling

Mannetjes van de zomertaling hebben een opmerkelijke roep: ze kwaken niet, ze maken een verrassend, rollend geluid. Dat klinkt eerder als een kikker dan als een eend. 
 

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de zomertaling

Wat eet de zomertaling?

Het dieet van de zomertaling is gevarieerd. Terwijl ze in de Afrikaanse overwinteringsgebieden vrijwel uitsluitend van waterplanten leven, staan in de lente ook dierlijke prooien op het menu: onder andere muggenlarven, wormen, waterkevers en kikkervisjes. 
 

Afbeelding
Zomertaling - Wim Dirckx
Wim Dirckx
Afbeelding
Zomertaling - waarnemingen.be - Wim Deloddere
waarnemingen.be - Wim Deloddere

Hoe plant de zomertaling zich voort?

Tijdens de balts slaan de mannetjes de kop helemaal achterover, zodat die de rug raakt. Broedparen worden meestal al gevormd in de Afrikaanse overwinteringsgebieden. De zomertaling start met de eileg vanaf midden april. Een legsel telt doorgaans 8 tot 9 eieren die 21 tot 23 dagen worden bebroed. Het goed verborgen grondnest ligt meestal op minder dan 20 meter van de waterkant.
 

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • De wetenschappelijke naam Spatula querquedula verwijst enerzijds naar de lepelvormige bek van enkele nauwverwante soorten (binnen het geslacht Spatula is de slobeend hier een goed voorbeeld van) en anderzijds naar de opmerkelijke, kikkerachtige roep (querquedula). 
  • In zijn overwinteringsgebied wordt de zomertaling fel bejaagd. In de Binnendelta van de Niger werden tussen 1983 en 1994 jaarlijks 60.000 tot 70.000 zomertalingen gevangen, goed voor ca. 30% van het totale aanwezige aantal.
  • Ook al behoort de zomertaling tot de grondel-eenden (eenden die hun hoofd in het water steken om eten te zoeken, waarbij het achteruit rechtop uitsteekt), toch grondelt deze soort maar zelden en verkiezen ze om enkel de bek onder water te houden en zo het wateroppervlak te zeven.

Waar vind je de zomertaling?

Wil je in Vlaanderen zomertalingen bewonderen, dan maak je de meeste kans in de tweede helft van maart of begin april, wanneer doortrekkers ook even halt houden bij ons. Als broedvogel is de zomertaling bij ons maar dun gezaaid. Je ziet ze vooral in moerassige gebieden en ondergelopen weilanden. Plas-dras, dat heeft de zomertaling het liefst. In een aantal Natuurpuntgebieden maak je best een goede kans om deze prachtige soort te spotten: breng een bezoek aan de Blankaart, de Bourgoyen-Ossemeersen, het Viersels Gebroekt, het Turnhouts Vennengebied of De Luysen. 

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor?

Het gaat niet goed met de zomertaling. In de Rode Lijst van de Vlaamse broedvogels (versie 2004 én 2016) staat de soort opgenomen in de categorie ‘bedreigd’. Het aantal broedparen kan sterk variëren van jaar tot jaar maar is zelden hoger dan 200.
Het lijkt er op dat de soort plaatselijk wel profiteert van natuurinrichtingsprojecten zoals in het Blankaartgebied, de Uitkerkse Polder en Antwerpen-Linkeroever. Daartegenover staat echter dat Zomertalingen nauwelijks nog stand kunnen houden buiten onze natuurgebieden, waar moerasbiotopen en vochtige, extensief beheerde graslanden steeds zeldzamer worden.

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de zomertaling

Wat kan jij doen?

Als BirdLife partner wil Natuurpunt de vogels én mensen in de Sahel de nodige steun bieden voor bescherming van vogels en armoedebestrijding. Met jouw bijdrage kan Natuurpunt de lokale Birdlife partners verder ondersteunen om meer zuinige fornuisjes aan te kopen, landbouwers op te leiden, bomen te kweken en aan te planten, het leefgebied van vele soorten te herstellen en het geplande onderzoek verder te zetten.
 

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt zet zich als BirdLife-partner ook in voor de zomertaling in andere landen, onder andere door mee te werken aan het herstel van leefgebieden in de Sahel. Natuurpunt hielp mee aan het project ‘Living on the Edge’: dankzij dat project werden tussen 2011 en 2015 in 14 gebieden in Burkina Faso, Senegal, Mauritanië en Nigeria de leefomstandigheden voor trekvogels (én de lokale plattelandsbevolking) verbeterd.

Icon
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?

Activiteiten