Bruine rat
De bruine rat, ook wel rioolrat genoemd, is plomper en robuuster dan de zwarte rat. Het is een alleseter. Bij ons komen zowel de bruine rat als de zwarte rat voor, waarvan de bruine rat het meest wijdverspreid is. De bruine rat is van oorsprong een exoot die lang geleden vanuit Azië in Europa terechtkwam door de scheepvaart.
2 jaar
alles
Groepsdier
Dicht bij mensen en water
Sociaal en intelligent
Afval en vochtige plekjes
Hoe herken je de bruine rat?
- Fors gebouwd
- Korte, spitse neus met snorharen
- Behaarde, ronde oren
- Dikke en bijna kale staart
- De bruine rat heeft een staart die korter is dan zijn lijf (bij de zwarte rat is die langer dan zijn lijf)
- Verschillende kleuren: van zwart tot bruin, al bestaat er ook een albino-variant
De bruine rat, ook wel rioolrat genoemd, is plomper en robuuster dan de zwarte rat. Het is een alleseter. Bruine ratten zijn goede klimmers (maar klimmen nooit in bomen), zwemmers en gravers en voelen zich thuis erg thuis in bijvoorbeeld riolen, stortplaatsen en maïsvelden.
Het geluid van de bruine rat
De bruine rat kan piepen, grommen, knorren en krijsen. Bij sociale contacten tussen moeders en hun jongen worden veel ultrasone geluiden gemaakt (tot 100kHz).
Hoe leeft de bruine rat?
Wat eet de bruine rat?
De bruine rat is een rasechte alleseter, en voedt zich zich met granen, groenten, fruit en vis. Ze zijn vaak te vinden op plaatsen met een groot (en slordig) voedselaanbod, tussen het afval en bij voorkeur in de omgeving van water. Bovendien is hij een zwemmer en duiker, wat hem een uitgebreide keuze aan voedsel oplevert.
Om zijn voedsel te zoeken, is de bruine rat meestal ’s nachts actief, met piekuren vlak voor de ochtendstond en kort na zonsondergang. Waar heel veel ratten dicht bij elkaar leven, zijn het de dominante ratten die de nacht opeisen en moet de rest zijn kostje tijdens de daguren bij elkaar zien te scharrelen.
Hoe plant de bruine rat zich voort?
Als er voldoende voedsel aanwezig is en de temperaturen niet te extreem zijn, plant de bruine rat zich snel voort. Vanaf drie maanden is zijn ze al vruchtbaar en kan hij het hele jaar door paren. Bij gunstige omstandigheden leidt dat tot zo’n drie tot vijf worpen van gemiddeld acht jongen per jaar.
De jongen worden blind en naakt geboren. Na zeven tot tien dagen hebben ze de ogen geopend en zijn ze volledig behaard. De groei wordt beïnvloed door de worpgrootte; dieren in kleinere worpen groeien sneller. Enkel het vrouwtje zorgt voor de jongen. Jongen die zich te ver van het nest wagen, worden teruggebracht, indringers worden weggejaagd en bij verstoring zal een vrouwtje de jongen verplaatsen naar een ander nest. Na 21 dagen, als de dieren ongeveer 40 gram zwaar en 110 mm lang zijn, worden de dieren gespeend. De jongen zijn na 3-4 maanden geslachtsrijp en kunnen dan deelnemen aan de voortplanting.
Wanneer er een groep wordt gevormd, ontstaat er een hiërarchie met een dominant mannetje en enkele vrouwtjes en ondergeschikte mannetjes. Die rangorde bepaalt wie er eerst mag eten of paren.
Beelden
Wist je dat?
Waar vind je de bruine rat?
De bruine rat leeft vooral in de buurt van de mens. Hij is verzot op afval en vochtige plekjes, en je vindt hem dan ook vooral in de stad; op vuilnisbelten en in riolen. Maar ook op boerderijen en in de natuur langs waterlopen kan je bruine ratten vinden. De bruine rat leeft van nature in gangen onder de grond. Daarom zoeken ze in een menselijke omgeving ook vooral ondergrondse plekjes op, zoals riolen en vochtige kelders.
De bruine rat heeft geen territorium dat verdedigd wordt tegen andere bruine ratten. Ze hebben wel een vast activiteitengebied, waarbij de dieren meestal niet meer dan 100 meter afleggen. Bij voldoende voedsel verplaatsen ze zich zelfs nog minder. Andere ratten die niet tot de groep of het territorium behoren, worden al snel ontmaskerd door hun afwijkende geur en meteen agressief weggejaagd.
Overdag of bij koude nachten blijft zo’n groep beschut ondergronds zitten. De eerste rat die daarna het hol wil verlaten, zal ongeveer twee minuten lang de omgeving scannen - of zekeren. Zodra de kust veilig is, komt de rest van de groep ook het hol uitgekropen. De verschillende nesten van dezelfde groep staan vaak met elkaar in verbinding door zowel bovengrondse paadjes als ondergrondse gangen.
Bekijk deze soort op waarnemingen
Komt deze soort veel voor?
De bruine rat leeft in familiegroepen, roedels genaamd en vertoont daarbij een complex sociaal gedrag. Dikwijls hebben bruine ratten enkel een klein familieterritorium rond de nestplaats, maar foerageren ze op neutrale of gemeenschappelijke grond, bijvoorbeeld een stapelplaats van voedsel, waarbij ze zich niet agressief tegenover elkaar gedragen. Hierdoor kunnen soms zeer grote aantallen ratten op een zeer beperkte plaats voorkomen.
Leer Wild Spotten in onze natuur
Er valt in België heel wat prachtige natuur te spotten, zoals te zien was in de reeks en de film Onze Natuur. Je hoeft maar goed te kijken en te luisteren. En hoe meer je over de soorten en hun verstopplaatsen weet, hoe boeiender je zoektocht wordt. Start met de gratis online cursus en kom meer te weten over wilde natuur in Vlaanderen. Je ontvangt 1 les per week waarbij onze Natuurpunt-experts je de beste zoektips geven om wilde soorten te spotten.
Overlast van bruine ratten
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door
Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
