Image
Bruinvis - Elwin van der Kolk

Bruinvis

Harbour porpoise
Phocoena phocoena
Phocoena

De bruinvis is de kleinste walvisachtige in Europa. Het is geen vis, maar een zoogdier. Tijdens het zwemmen verschijnt de bruinvis maar enkele keren kort boven het wateroppervlak. Daarna duikt hij weer voor enkele minuten onder water.

Grootte
190 cm
Gewicht
75 kg
Levensverwachting

6 jaar

Favoriete maaltijd

Kleine vissen

Burgerlijke staat

Bruinvissen leven alleen, of in kleine groepjes van 3 tot 5 dieren.

Status
Vrij algemeen
Woonplaats

De bruinvis komt zowel in zout water als in brak en zoet water voor. Zolang het maar koud ( < 17°C) en ondiep (tot 300 m) is.

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de bruinvis?

  • Lengte: tot 190 cm 
  • Gewicht: 75 kg 
  • Vrouwtjes zijn iets groter dan mannetjes.
  • Bruinvissen hebben een typisch kenmerkende bult op het voorhoofd, een kleine driehoekige rugvin met stompe tip net achter de helft van de rug en een platte staartvin.
  • De rug is bruin tot donkergrijs, de buik lichter tot wit, de vinnen en staart zijn donker. 
  • Van hun mondhoek tot de borstvinnen loopt een donkere streep.
  • De bruinvis heeft een karakteristieke manier van zwemmen, waarbij hij kort achter elkaar enkele keren aan de oppervlakte komt om dan vervolgens onder te duiken voor een paar minuten. 

De bruinvis is de kleinste walvisachtige in Europa. Het is geen vis, maar een zoogdier en hij is bovendien ook niet bruin maar eerder donkergrijs. Tijdens het zwemmen verschijnt de bruinvis maar enkele keren kort boven het wateroppervlak. Daarna duikt hij weer voor enkele minuten onder water. Bruinvissen maken gebruik van sonar (laagfrequent), om zich te kunnen voortbewegen in ondiepe gebieden.

Bruinvis - Elwin van der Kolk
Bruinvis - Elwin van der Kolk

Hoe leeft de bruinvis?

Wat eet de bruinvis?

Bruinvissen zijn tandwalvissen die actief op zoek gaan naar kleine vissen. Via echolocatie jagen ze op haringen en kleinere vissen, maar ook kreeftachtigen staan op hun menu. Ze doen zich eveneens te goed aan bodemvissen, als grondels en kleine platvissen. 

Een bruinvis moet heel wat grondels en kleine platvissen vangen om aan zijn 5 kg vis per dag te komen, dat heeft hij nodig om te overleven.

Afbeelding
Bruinvis - waarnemingen.be - Filip De Ruwe
waarnemingen.be - Filip De Ruwe
Afbeelding
Bruinvis - vin - Shutterstock
NP

Hoe plant de bruinvis zich voort?

Bruinvissen leven alleen, of in kleine groepjes van 3 tot 5 dieren. Pas wanneer het vrouwtje 5 of 6 jaar oud is, kan er gepaard worden. Van juni tot begin augustus loopt de paarperiode. De jongen worden 11 maanden later, meestal in juli, geboren. 
Kalfjes worden 8 maanden gezoogd, maar in de laatste maanden eten ze ook al eens een visje. De kalfjes leren van hun moeder hoe ze op jacht moeten gaan. Wanneer ze het alleen moeten redden, hebben jonge dieren vaak moeite om genoeg voedsel te vinden, ongeacht de goede lessen van hun moeder.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • In de middeleeuwen werd deze vaak voorkomende walvisachtige vaak gegeten en werd hij daarom ook wel zeevarken genoemd.
  • De bruinvis is een tandwalvis, met 22 tot 28 paar tanden in de bovenkaak en 21 tot 25 paar in de onderkaak.
  • Tijdens de jacht kan de bruinvis snelheden halen van 23 km per uur.
  • Bruinvissen kunnen tot meer dan 20 jaar oud worden, maar omdat veel dieren al op jonge leeftijd omkomen, is de gemiddelde leeftijd die bereikt wordt slechts 9 jaar. Er wordt beweerd dat de bruinvis van alle walvisachtigen de kortste levensduur heeft.
  • De grootste natuurlijke vijanden van de bruinvis zijn orka’s en haaien, maar ook grijze zeehonden zijn gevaarlijk.

Tussen maart en augustus heb je het meeste kans om bruinvissen aan onze Belgische kust waar te nemen. Maar ook in andere maanden kan je wel eens een bruinvis spotten. In onze Noordzee wordt het aantal bruinvissen geschat op 100.000 tot 500.000 exemplaren. Een waakzaam oog is nodig om een bruinvis waar te nemen. Hoewel hij dit wel kan, springt een bruinvis bijna nooit uit het water. Enkel het bovenste deel van de rug, met de driehoekige rugvin, is te zien wanneer hij boven water komt.

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Komt de bruinvis veel voor?

De bruinvis is vrij wijdverspreid. In kustgebieden van de Atlantische Oceaan tot de Noordelijke IJszee, in de Middellandse Zee en in de Noordzee komt hij voor. Vooral langs de kust van IJsland en Groot-Brittannië en de westkust van Europa wordt de bruinvis vaak waargenomen. Daarnaast komen ze ook voor aan de west- en oostkust van Noord-Amerika, in de wateren rond Japan, in de Baltische en Zwarte Zee en langs de noordwestelijke kust van Afrika.

De bruinvis komt zowel in zout water als in brak en zoet water voor. Zo wordt er regelmatig een exemplaar in een rivier gespot; zoals in de Wester- en Oosterschelde. Bruinvissen verkiezen ondiep, koud water, met een temperatuur onder 17°C.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de bruinvis

Wat kan jij doen?

De oorzaak voor de vele strandingen is het gebruik van warrel- of kieuwnetten bij recreatief vissen. In de warrelnetten, die eruitzien als grote tennisnetten onder water, kunnen bruinvissen verstrikt raken. Bruinvissen kunnen maar enkele minuten onder water blijven, daarna moeten ze boven water komen om te ademen. Wanneer ze dus verstrikt geraken in de netten, verdrinken ze. Het voorjaar, wanneer bruinvissen in grote aantallen voorkomen langs onze kust, is een bijzonder kwetsbare periode voor hen. Net in deze periode zetten recreatieve vissers hun netten op, om tong en andere platvissen te vangen. Bruinvissen die het ondiepe water opzoeken om te paren of om op bodemvissen te jagen, kunnen dan gemakkelijk verstrikt raken.

Volgens de Habitatrichtlijn van de Europese Unie is de bruinvis een beschermde soort, maar in 2008 is ons land door de toenmalige Europese Commissaris van Leefmilieu op de vingers getikt, omdat we onvoldoende maatregelen nemen om de soort te beschermen. Natuurpunt moedigt iedereen dan ook aan om het gebruik van warrelnetten achterwege te laten en alternatieve methoden te gebruiken, als korren, platnetten of fuiken. 

Warrelnetten werden in België reeds in 2001 verboden voor recreatief gebruik op zee. In 2015, na een rechtszaak tegen ons land door de Europese Commissie, volgde ook een verbod op het recreatief gebruik ervan op het strand.

Wat doet Natuurpunt?

Natuurpunt wil meer weten over de bruinvissen! Geef daarom je waarnemingen van dode of levende exemplaren door via www.waarnemingen.be

Icon
Icoon - Egel

Leer Wild Spotten in onze natuur

Afbeelding
Gratis online cursus wild spotten
NP

Er valt in België heel wat prachtige natuur te spotten, zoals te zien was in de reeks en de film Onze Natuur. Je hoeft maar goed te kijken en te luisteren. En hoe meer je over de soorten en hun verstopplaatsen weet, hoe boeiender je zoektocht wordt. Start met de gratis online cursus en kom meer te weten over wilde natuur in Vlaanderen. Je ontvangt 1 les per week waarbij onze Natuurpunt-experts je de beste zoektips geven om wilde soorten te spotten.

Schrijf in voor de gratis online cursus

 

Activiteiten