Goudjakhals
De goudjakhals is een middelgrote hondachtige. Ondanks zijn naam is hij waarschijnlijk niet zeer nauw verwant aan de zadeljakhals of de gestreepte jakhals, maar staat hij dichter bij de coyote en de wolf. Hoewel de goudjakhals oorspronkelijk vooral in Oost-Europa voorkwam, laat hij zich als zwerfgast ook in Nederland en onder andere Duitsland en Denemarken zien.
8 jaar
Alleseter
Monogaam - groepsdier
open drogere streken met wat begroeiing
Opportunist
opportunist
Hoe herken je de goudjakhals?
- Hondachtig dier
- Zandkleurige tot rossig grijsgele vacht met een gouden glans. De borst en buik zijn wittig, en de poten en de achterzijde van de oren zijn rossig of gelig van kleur.
- Op de rug groeien onregelmatig zwarte en witte haren.
- Kleiner en slanker dan de wolf, met kortere poten en spitsere snuit, en een altijd omlaag hangende staart.
- De oren van de goudjakhals zijn naar verhouding echter groter dan die van de wolf.
- Een zwarte staartpunt
- Vrouwtjes zijn meestal kleiner dan mannetjes.
Qua formaat past de goudjakhals mooi tussen de vos en de wolf, en hij wordt er dan ook regelmatig mee verward. Door deze vermomming kan de goudjakhals ongemerkt nieuwe gebieden innemen. Goudjakhalzen kennen ook veel variatie in kleur, grootte en gedrag, die de verwarring met vossen en wolven in de hand werkt.
Het geluid van de goudjakhals
De goudjakhals kent een hele reeks aan geluiden, waaronder blaffen en grommen. Ook huilt de goudjakhals als een wolf. Meestal doet hij dit 's ochtends. Verder kent de soort veel van dezelfde expressies en houdingen als wolven en huishonden.
Hoe leeft de goudjakhals?
Wat eet de goudjakhals?
De goudjakhals is een allesetende opportunist. Hij jaagt op kleine zoogdieren, zoals woelmuizen en ratten, konijnen, en kleine hoefdieren (hertenkalfjes), kleine vogels, vissen, amfibieën en insecten, maar hij eet ook afval en aas en plantaardig voedsel als druiven, bessen en andere vruchten. De goudjakhals kan langere tijd zonder water.
Hoe plant de goudjakhals zich voort?
De goudjakhals leeft in familieverband. Het hart van de familiegroep wordt gevormd door een alfa-paartje dat voor het leven bij elkaar blijft. Soms vormt zich hier een groep omheen, als volwassen jongen in de groep blijven. Meestal leven er zo'n vijf dieren in een groep, maar hij kan tot dertig dieren groot worden. De dieren jagen samen en zorgen samen voor de jongen. Meestal plant alleen het alfapaar zich voort.
De paartijd valt in Europa in de lente. Als het teefje zwanger is, brengt de reu voedsel voor haar mee. Na een draagtijd van 63 dagen worden de pups in de zomer geboren. Er worden meestal twee tot vier jongen geboren, maar dat kan variëren van een tot negen dieren. Ze wegen bij de geboorte slechts 200 tot 250 gram.
Na drie weken verlaten de jongen voor het eerst het hol en eten ze hun eerste vaste voedsel. De andere groepsleden nemen dan voedsel in de maag mee, dat ze voor de jongen opbraken. Na acht weken worden ze gespeend. Na vijf tot zes maanden kunnen de jongen voor zichzelf zorgen. De goudjakhals is meestal geslachtsrijp bij een leeftijd van rond de twintig maanden.
Waar vind je de goudjakhals?
De goudjakhals komt voor in delen van Afrika, Azië en Europa, en is niet van plan om het daarbij te laten. Vanuit zijn thuisbasis in landen als Griekenland en Bulgarije begon hij in de loop van de 20ste eeuw de rest van Europa te verkennen, waarschijnlijk als gevolg van de minder intensieve bejaging. Hij trok richting Midden-Europa en passeerde landen als Roemenië, Hongarije en Slovenië. Eind jaren '80 was het de beurt aan Italië en Oostenrijk en in 1996 deed hij Duitsland aan. Sindsdien verschijnen er regelmatig artikels met als titel “Eerste waarneming van een Goudjakhals in…”. Biologen Miha Krofel en John Linnell en jurist Arie Trouwborst brachten de verspreiding van de goudjakhals in kaart. De Goudjakhals is inmiddels gespot in dertig Europese landen, en ook België en Nederland liggen binnen het bereik van de soort.
Bekijk deze soort op waarnemingen.be
Komt deze soort veel voor?
Incidenteel wordt de goudjakhals dan ook al gespot binnen onze landsgrenzen.
Zijn hol ligt vaak op open vlakten, verscholen tussen de begroeiing. Het is zelfgegraven of een vergroot verlaten hol. In de schemering en de nacht verlaat hij zijn hol om te gaan jagen.
Samenleven met de goudjakhals
Net als de terugkeer van de wolf en de heropleving van de vos en de steenmarter zal de komst van de goudjakhals enkele uitdagingen met zich meebrengen: als echte opportunisten zullen goudjakhalzen weleens een kippenhok leegroven of een schaap opeten, lokaal kunnen ze misschien een bedreiging vormen voor andere inheemse soorten. Dit zijn echter uitdagingen die we kunnen aangaan en waarbij een tijdig actieplan met monitoring, preventieve maatregelen en voorlichting bij het publiek heel wat frustraties kan vermijden.
Want de komst van de goudjakhals betekent een meerwaarde voor de biodiversiteit en de natuurbeleving in ons kleine, dichtbevolkte land. Met de wolf en de lynx hebben we in theorie al kans om twee van de Big Five van Europa op eigen bodem te zien. De goudjakhals zou een mooie aanvulling zijn.
Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door
Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier: