Image
Konikpaard - Elwin van der Kolk

Konikpaard

Feral horse
Equus caballus caballus

Het konikpaard komt oorspronkelijk uit Polen. Daar werd het gefokt als vervanger voor zijn uitgestorven voorvader, de tarpan. Konikpaarden worden gebruikt als wilde grazers in natuurgebieden. Aangezien de paarden in groep leven, houden ze in grote gebieden zonder problemen de vegetatie kort. Bovendien zijn ze sterker dan gedomesticeerde paarden en kunnen ze ook strenge winters aan.

Grootte
Schofthoogte: 140 cm
Gewicht
400 kg
Levensverwachting

20 jaar

Favoriete maaltijd

Grassen en waterplanten

Burgerlijke staat

Een harem met één hengst

Woonplaats

Begrazingsblok in sommige natuurgebieden

Karakter

Gewillig en rustig

Hoe herken je het konikpaard?

  • muisgrijs of bruin van kleur
  • een streep op de rug
  • een korte, dikke hals
  • korte oren

Het konikpaard dankt zijn naam aan het Poolse woord konik, dat paardje betekent. Het komt oorspronkelijk uit Polen, waar het gefokt werd als vervanger voor zijn uitgestorven voorvader, de tarpan. Konikpaarden worden gebruikt als wilde grazers in natuurgebieden. 

Konikpaard - Elwin van der Kolk
Konikpaard in gras - Shutterstock
Konikpaarden - kudde - Wim Dirck

Hoe leeft het konikpaard?

Wat eet het konikpaard?

Ze eten graag kort gras, waardoor ze vaak hetzelfde terrein begrazen. Zo ontstaat een typische paardenwei. Een latrine daarentegen verruigt, omdat de paarden daar niet eten. Hierdoor kan een meer diverse flora en fauna zich kan ontwikkelen.

Door hun graasgedrag bepalen zij mee de variatie in het landschap. Konikpaarden zijn graseters, maar herkauwen niet. Zij zoeken de meest voedselrijke delen op en geven de voorkeur aan korte, jonge grassprieten waarin het eiwitgehalte vrij hoog is. Ook waterplanten staan op hun menu. Vaak eten ze wat runderen half opgevreten hebben. Het resultaat is dan ook meestal een zeer kortgeschoren terrein. In de winter verorberen ze ook andere planten en komen ze aan bomen en droge rietstengels. Af en toe worden ook wortels uitgegraven.

Afbeelding
Konikpaard - Wim Dirckx
Wim Dirckx
Afbeelding
Konik - paard - Shutterstock
NP

Hoe plant het konikpaard zich voort?

Een merrie is 11 maanden drachtig en werpt één veulen. Na een jaar is het veulen op zichzelf aangewezen. Twee jaar later is het geslachtsrijp.

Konikpaarden zijn zeer sociale dieren. Een populatie bestaat uit verschillende groepen met eigen kenmerken. Eén van die groepen vormt de harem en bestaat uit 1 hengst en verschillende merries. Nieuwgeborenen worden verstoten, wanneer ze geslachtsrijp zijn, zodat de kans op inteelt wordt beperkt. Ze vormen een eigen pubergroep. Wanneer de merries tweemaal geworpen hebben, keren ze meestal terug naar de harem. De hengsten blijven langer bij elkaar en oefenen voor het leiderschap met driftige gevechten. Later zullen ze trachten een kudde over te nemen.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • De konik heeft geen verzorging nodig en kan het hele jaar buiten blijven. Daarom wordt het dier vaak ingezet als grote grazer in natuurgebieden. Konikpaarden zijn nagenoeg vrij van ziekten die gedomesticeerde paarden wel kunnen hebben. Ze hebben een gewillig, rustig en sober karakter.
  • In gevangenschap komt het in zeldzame gevallen voor dat paarden een leeftijd van 40 jaar bereiken. In de natuur is dit echter nooit het geval. Eén van de redenen hiervoor is slijtage aan het gebit. Waar dieren in de natuur het hele jaar eten van verse grassen en kruiden krijgen ze ook regelmatig een korreltje zand mee. Helemaal niet erg want zand schuurt de maag. Maar zand schuurt ook de kiezen. Bovendien eten koniks in de winter regelmatig van taaier gewassen als takken en twijgen, overstaande verhoute kruiden, maar ook boombast gaat dan smakelijk naar binnen. Dit voedsel oefent echter wel een grotere kracht uit op het gebit. 
  • De vacht van de konik wordt als isabel (= zandkleurig) beschreven met zwarte manen en een zwarte staart. Vaak loopt er een donkere streep vanaf de schoft tot in de staart; de aalstreep. Dit is kenmerkend voor alle primitieve rassen (Przewalski, Tarpan ...) en aanverwanten. Ook de zebrastrepen, een primitieve vorm van camouflage, die men soms op schoft en benen terugvindt, verwijst naar het ver verleden.

Waar vind je het konikpaard?

De dieren staan bekend om hun hardheid, sterke gezondheid en hoge zelfredzaamheid. Toch zijn ze zeer gewillig en hebben ze een vriendelijk karakter. Hierdoor werden ze in het verleden als rijpaard en als licht trekpaard gebruikt. Recent worden ze steeds vaker ingezet in het natuurbeheer. Ook een aantal natuurgebieden van Natuurpunt kan je ze tegenkomen.

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Helpen

Wat kan jij doen?

Kom je konikpaarden tegen in een van onze natuurgebieden, hou dan rekening met volgende regels:

  • Aai de paarden niet
  • Voeder de paarden niet
  • Hou altijd afstand
  • Doorkruis nooit een kudde 
  • Hou je hond aan de leiband (altijd in een natuurgebied) en hou afstand. 
  • In sommige begrazingsblokken mogen honden aangelijnd binnen, in andere totaal niet. Bekijk dus per gebied wat de toegangsregels zijn.
Icon
Icoon - Egel

Leer Wild Spotten in onze natuur

Afbeelding
Gratis online cursus wild spotten
NP

Er valt in België heel wat prachtige natuur te spotten, zoals te zien was in de reeks en de film Onze Natuur. Je hoeft maar goed te kijken en te luisteren. En hoe meer je over de soorten en hun verstopplaatsen weet, hoe boeiender je zoektocht wordt. Start met de gratis online cursus en kom meer te weten over wilde natuur in Vlaanderen. Je ontvangt 1 les per week waarbij onze Natuurpunt-experts je de beste zoektips geven om wilde soorten te spotten.

Schrijf in voor de gratis online cursus

 

Activiteiten