Steenmarter in de auto
Met de opkomst van de steenmarter ontstond een nieuw fenomeen: de ‘automarter’. Een steenmarter zet wel eens zijn tanden in autokabels of -leidingen en bijt ze daardoor stuk. Ook de isolatie van de motorkap wordt soms beschadigd. De schade is te voorkomen door preventieve maatregelen te nemen. Eerst worden de middelen vermeld waarvoor reeds aangetoond werd dat ze een duurzame bescherming bieden. Vervolgens worden andere middelen besproken die tegen steenmarterschade in auto’s gebruikt worden, maar waarvan de duurzame werking nog niet aangetoond werd.
Goede bescherming:
- Garage
- Mechanische afscherming
- Elektrische afscherming
Andere maatregelen:
- Kippengaas of marterwerend tapijt
- Elektrische mat
- Ultrasoon apparaat
- Marterspray
- Geurblokjes
Goede bescherming
Uit Duits onderzoek blijkt dat je je auto op drie manieren optimaal kan beschermen tegen steenmarterschade.
Garage
Hoe werkt het?
Als marters niet bij de auto kunnen, kunnen ze ook geen schade aanbrengen. Parkeer de auto in een goed afgesloten garage.
Hoe goed werkt het?
Wanneer je garage geen gaten groter dan 4 cm heeft, kan de steenmarter er niet binnen. Deze methode biedt natuurlijk geen bescherming op momenten dat je je auto elders parkeert en is enkel toepasbaar voor mensen met een garage.
Wat is de kostprijs?
Niets, tenzij je een garage laat bouwen of een bestaande garage laat dichtmaken.
Mechanische afscherming
Hoe werkt het?
Als de marter niet in de motorruimte kan, dan kan hij er ook geen schade veroorzaken. Voorkom dat de steenmarter in de motorruimte geraakt door alle toegangen te laten afsluiten (bijvoorbeeld met een draadrooster) of laat de kwetsbare kabels en leidingen met stevige kabelgoten of -hulzen beschermen.
Sommige automerken ontwikkelen speciale marterkits die de auto ontoegankelijk maken. Informeer je hierover bij je garagist of autoverdeler. Ben je technisch aangelegd en wil je dat zelf doen? Contacteer dan vooraf je garagist om garantie- of verzekeringsproblemen te vermijden.
Hoe goed werkt het?
Uit Duits onderzoek bleek dat mechanische bescherming van de kwetsbare onderdelen een duurzame bescherming biedt tegen marterschade. Bij het gebruik van kabelgoten of -hulzen blijft in sommige gevallen een klein deel aan het uiteinde onbedekt, waardoor het risico op bijtschade op die plaatsen niet kan uitgesloten worden.
Wat is de kostprijs?
Marterafwerende kabelgoten en -hulzen zijn verkrijgbaar in de handel voor ongeveer negen euro per twee meter. Let op: voor sommige kabels heb je een hittebestendige kabelgoot nodig. Vraag je garagist om raad.
Elektrische afscherming
Hoe werkt het?
In de motorruimte wordt een stroomstootsysteem geplaatst dat werkt volgens het principe van een schrikdraad. Enkele metalen plaatjes worden op strategische plaatsen in de motorruimte aangebracht waardoor de steenmarter een (onschadelijke) elektrische schok voelt wanneer hij in de motorruimte kruipt.
Je kan zo’n apparaatje zelf in de motorruimte installeren of laten plaatsen bij je autoverdeler of garagist. In dat laatste geval vermijd je eventuele problemen met de garantie op de auto.
Hoe goed werkt het?
Uit Duits onderzoek bleek dat stroomstootsystemen (indien goed geplaatst) een duurzame bescherming bieden tegen marterschade in de auto.
Wat is de kostprijs?
Stroomstootapparaatjes zijn verkrijgbaar in verschillende prijsklassen (20-200 euro).
Je kan een stroomstootapparaatje aankopen in de Natuurpunt Winkel.
Andere maatregelen
Voor de mensen die maar af en toe hun auto buitenzetten, zijn de eerder opgesomde methodes soms wat omslachtig of duur. Onderstaande middelen kunnen dan vaak (tijdelijk) soelaas bieden, maar hiervan is niet aangetoond dat ze een duurzame bescherming bieden. Voor bepaalde middelen werd zelfs aangetoond dat ze geen (duurzame) bescherming bieden.
Kippengaas of marterwerend tapijt
Hoe werkt het?
Een stuk kippengaas dat los onder de motorruimte wordt gelegd is voor een steenmarter niet aangenaam om op te lopen. Wanneer een steenmarter zich er toch op waagt, schrikt het wiebelende gaas hem in eerste instantie af. Volgens dit principe zijn in de handel ook ‘marterwerende tapijten’ of roosters verkrijgbaar.
Hoe goed werkt het?
Deze methode kan tijdelijk werken, maar biedt geen zekerheid tegen schade omdat de marters eraan kunnen wennen. Je mag niet vergeten om het gaas ’s avonds onder de auto te leggen en wanneer je wegrijdt het gaas te verwijderen.
Wat is de kostprijs?
Marterwerende tapijten of roosters zijn verkrijgbaar in de handel vanaf ongeveer 10 euro.
Elektrische mat
Hoe werkt het?
De elektrische mat die je onder de auto legt, werkt zoals de schrikdraad. Een steenmarter krijgt een onschadelijke elektrische stroomstoot als hij één van de stroomdraden in de mat aanraakt. De steenmarter wordt verjaagd door de schok, maar ondervindt geen blijvende schade.
Hoe goed werkt het?
Dit kan een tijdelijke oplossing bieden, maar je auto is op die manier niet volledig beschermd. De steenmarter is heel behendig en kan soms alsnog in de motorruimte geraken zonder de mat aan te raken. Indien de mat in een plas water ligt, zou het effect verloren kunnen gaan. Ook hier mag je niet vergeten de mat ’s avonds onder de auto te leggen en ze te verwijderen wanneer je wegrijdt.
Wat is de kostprijs?
Een elektrische mat kost momenteel (voorjaar 2015) ongeveer 200 euro.
Ultrasoon apparaat
Hoe werkt het?
Een ultrasoon afschriktoestel produceert – naargelang het type – permanent of met tussenpozen heel hoge tonen, die onhoorbaar zijn voor de mens, maar wel voor allerlei dieren zoals steenmarters. Die tonen worden op een heel sterk volume geproduceerd (ca. 100 dB), waardoor het pijnlijk zou moeten zijn voor soorten die zulke toonhoogten horen. Er bestaan toestellen die werken op netstroom, batterijen of op zonne-energie.
Hoe goed werkt het?
Bij een enquête door Natuurpunt in 2014 liet de helft van de 50 ondervraagde garagisten weten dat er klanten terugkwamen met marterschade ondanks de plaatsing van een ultrasoon toestel onder de motorkap. In een Duits onderzoek bleek dat de steenmarters vaak geen reactie vertoonden op het ultrasoon geluid en dat er in andere gevallen gewenning optrad. Bovendien moet je rekening houden met ‘geluidsschaduw’: achter een object is het geluid een stuk minder sterk en je kan het toestel maar aan één kant van de motor plaatsen. Ultrasone toestellen zouden ook ongewenste nevenwerkingen kunnen hebben. Het ultrasone geluid is niet enkel hoorbaar voor steenmarters, maar ook voor huisdieren en andere wilde dieren. Denk maar aan vleermuizen, die ultrasone geluiden gebruiken tijdens de jacht.
In de meeste huidige ultrasone toestellen wordt het geluid niet continu uitgezonden en wordt de toonhoogte ook regelmatig veranderd om gewenning tegen te gaan. Ook bestaan er toestellen die ultrasoon geluid combineren met andere afschrikmaatregelen zoals flitslicht of voor mensen hoorbaar geluid. Er zijn voor zover bekend nog geen studies die aantonen dat deze toestellen een duurzame bescherming bieden tegen steenmarterschade in de auto.
Wat is de kostprijs?
Ultrasone toestellen om marters uit de auto te weren zijn verkrijgbaar voor prijzen tussen ca. 17 en 90 euro.
Marterspray
Hoe werkt het?
Er worden veel producten verkocht onder de naam ‘marterspray’. Deze zijn niet allemaal gebaseerd op hetzelfde werkingsprincipe. We kunnen een onderscheid maken tussen volgende mechanismen (al dan niet in combinatie toegepast):
- Geur: met de spuitbus wordt in de motorruimte een geur (al dan niet dierlijk) aangebracht die afstotelijk zou zijn voor steenmarters. De geur kan bijna reukloos zijn voor mensen.
- Smaak: een slecht smakende stof moet verhinderen dat steenmarters in de kabels en de leidingen bijten.
- Geur-neutraliserend: een dergelijke spray is vergelijkbaar met sprays die gebruikt worden om in huis vieze geurtjes te neutraliseren. Dit is gebaseerd op de wetenschappelijke bevindingen dat steenmarters hun territorium markeren door geuren aan te brengen en het vermoeden dat het bijten in de kabels een reactie is op een geurvlag die door een concurrerende steenmarter aangebracht werd in de auto.
- Fysische werking: op strategische plaatsen wordt een kleverige substantie aangebracht, die onaangenaam zou zijn voor marters.
Hoe goed werkt het?
In Duits onderzoek werden enkele geurstoffen en slecht smakende stoffen getest en steenmarters bleken daar onverschillig voor te zijn. Er zijn geen studies bekend waarbij een duurzame bescherming tegen steenmarterschade in de auto aangetoond wordt voor een bepaalde spray. Mogelijk bepalen de omstandigheden (gesloten ruimte of buiten; grote of kleine ruimte; aanwezigheid van andere geuren; windluwe of winderige plekken; veelvuldig of kortstondig gebruik van de wagen) waarin een marterspray wordt gebruikt, mee de effectiviteit. Ook de werkingsduur kan per product verschillen.
Fabrikanten raden vaak aan om de spray dagelijks aan te brengen, wat hun toepassing minder gebruiksvriendelijk maakt.
Wat is de kostprijs?
Martersprays om marters uit te auto te weren zijn verkrijgbaar voor prijzen tussen ca. 9 en 25 euro. Bij het beoordelen van de totale kostprijs van de maatregel dient rekening te worden gehouden met de noodzaak het product frequent aan te brengen.
Geurblokje
Hoe werkt het?
Er wordt een geur aangebracht in de motorruimte die hinderlijk zou zijn voor steenmarters. Commerciële producten zijn verkrijgbaar in de vorm van sticks en schijfjes. Soms worden ook huis-tuin-en-keukenmiddeltjes gebruikt zoals wc-blokjes.
Hoe goed werkt het?
In Duits onderzoek werden enkele geurstoffen en slecht smakende stoffen getest en steenmarters bleken daar onverschillig voor te zijn. Er zijn geen studies bekend die een duurzame bescherming tegen steenmarterschade in de auto aantonen voor een bepaalde geurstof.
Wat is de kostprijs?
Antimarter-sticks en -schijven worden verkocht voor ca. 10-15 euro.
Wegvangen is geen optie
Steenmarters vangen of doden is wettelijk niet toegestaan, maar om overlast te vermijden is het ook nutteloos om steenmarters te vangen of te doden, omdat er algauw een andere steenmarter in de plaats kan komen. Door de geurklieren in hun voetzolen laten ze overal waar ze lopen geursporen na. Het geurspoor geurt daarom ook het sterkst bij hun schuilplaats.
Steenmarters verdedigen hun territorium tegen soortgenoten, maar als een andere marter merkt dat het territorium niet meer verdedigd wordt, kan hij dit territorium overnemen. Zorgen dat steenmarters gevoelige auto-onderdelen niet kunnen bereiken of duurzaam verjaagd worden uit de motorruimte is de enige effectieve oplossing om hinder door steenmarters in auto’s te vermijden.
Waarom bijt een steenmarter in autokabels?
Waarom kruipen steenmarters in auto’s? Is het omdat ze de warmte van de motor opzoeken? Uit studies blijkt dat steenmarters inderdaad soms rusten in auto’s, maar dat er geen verband is met de temperatuur. Auto’s maken deel uit van hun omgeving en als ze verstoord worden wanneer ze over straat lopen, dan zijn auto’s gewoon de dichtstbijzijnde schuilplaats. De schade in auto’s blijkt te pieken in het voorjaar en de zomer. In diezelfde periode, de maanden voorafgaand aan en tijdens de paartijd, vertonen steenmarters sterker territoriaal gedrag. Dan patrouilleren ze meer door hun territorium en laten overal geurmerken achter, ook op auto’s. Ze hebben geleerd dat auto’s af en toe de geur dragen van een vreemde steenmarter en patrouilleren wellicht daarom meer in de straten. In die periode komen ze dus vaker in contact met auto’s. De precieze oorzaak voor het bijten in de kabels hebben wetenschappers echter nog niet kunnen vaststellen. Wellicht is het ofwel een rechtstreeks gevolg van het verhoogde territoriaal gedrag: agressief bijtgedrag als reactie op een vreemde geur. Ofwel is het er indirect aan gerelateerd omdat ze in die periode vaker in de buurt van auto’s komen en het bijtgedrag veroorzaakt wordt door vluchtige synthetische stoffen die uit de kabels ontsnappen. De onderzoekpiste dat vluchtige stoffen uit de kabels vergelijkbaar zijn met bepaalde feromonen wordt momenteel verder bewandeld.