Steenmarter in de tuin
Steenmarters zijn roofdieren. Ze eten veel muizen en ratten, maar ook vruchten, insecten, spinnen, en (keuken)afval staan op hun menu. Ze zijn dol op (kippen)eieren en durven uitzonderlijk ook wel eens een duif, kip, eend, cavia of dwergkonijn roven.
Steenmarters zijn niet de enige dieren die kippen of andere tuindieren roven. Ook loslopende honden en vossen doen dat. Bescherm je dieren tegen marters, dan zijn ze meteen ook veilig voor andere mogelijke rovers.
Kippen en andere vogels
De volgende twee maatregelen voorkomen dat steenmarters met je kippen of hun eieren gaan lopen.
Nachthok
Een goed afsluitbaar nachthok is de goedkoopste oplossing om je pluimvee en hun eieren te beschermen. Ze zijn verkrijgbaar in alle uitvoeringen en formaten maar slechts enkele bieden de garantie dat ze ook veilig zijn tegen rovers. Voorzie een stevig slotje en voorkom openingen van meer dan 5 cm en spleten groter dan 4 cm.
Het hok kan je ’s avonds eigenhandig afsluiten en ’s morgens openen, maar je kan het ook voorzien van een automatisch openend deurtje. Zo’n handig deurtje werkt met een lichtsensor of een tijdschakelaar, maar het is wel duur in de aankoop (gemiddeld 250 euro).
Kippenren
Je kan je dieren ook binnen een ren houden. Voorzie hiervoor een degelijke afsluiting. Om goed te functioneren moet die aan de volgende voorwaarden voldoen.
- Gebruik stevig (marter)gaas van minstens 1,5 mm dik. Zo vermijd je dat de steenmarter er doorheen bijt.
- Neem een maximale maasgrootte van 4×4 cm; zo kan de steenmarter er niet doorheen glippen. Wil je ook kleine marterachtigen buiten houden neem dan een kleinere maasopening van 1,5×1,5 cm.
- Marters zijn goede klimmers en springers. De hoogte van de kippenren is minstens twee meter hoog.
- Een volière of kooi, die ook bovenaan en onderaan is dichtgemaakt, met hetzelfde gaas of een gaasnet is nog veiliger.
- Een elektrisch schrikdraadje onderaan – op 20 cm hoogte – en bovenaan verhoogt de veiligheid. Doe dit wel rondom het gehele hok.
- Extra beveiliging bij de grond is voor steenmarters niet noodzakelijk, want ze graven zelden. Maar je kan beter ineens je kippenhok ook vossenvrij maken door enkele tegels of platen van 40 cm breed rondom de omheining te leggen of de draad schuin naar buiten toe 50 cm diep in te graven. Zo kan de vos er niet onderdoor graven. Als je enkel een draad ingraaft, denk er dan aan een stenen drempel aan de toegangsdeur van het hok te leggen en de deur goed te laten aansluiten.
- Bomen, schuurtjes en andere opstapjes naast het kippenhok bieden een ideale klimhulp. Een omheining verliest hierdoor zijn nut. Hou dus rekening met de omgeving van het kippenhok.
Konijnen, cavia’s, hamsters…
Steenmarters (maar ook loslopende honden of katten) durven andere dieren uit je tuin roven, zoals konijnen, cavia’s, hamsters … Bescherm je dieren door ze in een goed afgesloten ren of hok te plaatsen.
- Gebruik stevig (marter)gaas van minstens 1,5 mm dik. Zo vermijd je dat de steenmarter er doorheen bijt.
- Neem een maximale maasgrootte van 4×4 cm; zo kan de steenmarter er niet doorheen glippen. Wil je ook kleine marterachtigen buiten houden? Neem dan een kleinere maasopening van 1,5×1,5 cm.
- Marters zijn goede klimmers en springers. Zorg daarom dat ook de bovenkant gesloten is met martergaas (zoals een volière).
- Zorg dat er geen roofdieren onder de afsluiting door kunnen. Marters graven zelden, maar een lichte verplaatsbare konijnenren, zouden ze wel eens kunnen optillen. Zorg dus dat de onderkant ook afgesloten is met een gaas of dat de omheining stevig vast zit in de grond.
- Plaats je geen martergaas als bodem, dan kan je best enkele tegels of platen van 40 cm breed rondom de omheining leggen of de draad 50 cm diep in te graven. Zo kan een vos er niet onderdoor graven. Als je enkel een draad ingraaft, denk er dan aan een stenen drempel aan de toegangsdeur van het hok te leggen en de deur goed te laten aansluiten.
Katten
Katten zijn net als steenmarters roofdieren. Gewoonlijk mijden roofdieren van eenzelfde grootte elkaar. Dat is ook zo met katten en steenmarters, maar dat sluit niet uit dat ze af en toe met elkaar geconfronteerd worden. Steenmarters kiezen echter liever het hazenpad in plaats van de confrontatie aan te gaan. Ze zullen zich enkel verdedigen wanneer ze zich in het nauw gedreven voelen. Je hoeft dus niet bang te zijn voor je kat.
Uilen
Dieren waarvan de populatie zich herstelt, zoals de bever, of soorten die weer algemeen voorkomen, zoals de vos of de steenmarter, komen nu en dan met andere natuurwaarden in conflict. Ze doden bijvoorbeeld zeldzame(re) diersoorten waarvoor beschermende voorzieningen zijn gebouwd.
Steenmarters kunnen nestkasten van (vooral steen- en kerk)uilen opzoeken, bijvoorbeeld als ze op zoek zijn naar een schuilplaats voor zichzelf, maar het kan ook leiden tot predatie. Wanneer een roofdier eenmaal door heeft dat er in zo’n kast lekker eten te vinden is, kan het naar andere kasten op zoek gaan om ze leeg te roven. Op die manier kan een nestkast in plaats van een hulp voor de uil een (ecologische) val worden.
Veilige nestkasten voor steenuilen
Nestkasten voor steenuilen worden best aangepast zodat ze niet meer toegankelijk zijn voor steenmarters, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een anti-marterpijp. Een mogelijke oplossing biedt een dubbel pendelmechanisme dat voor de twee toegangsopeningen wordt gemonteerd. Een dier dat de kast inkruipt door de eerste opening moet volledig in de sluisruimte zijn, vooraleer de pendel kan terugvallen en het vervolgens door de tweede opening kan. Als die sluisruimte te klein is voor een steenmarter, maar groot genoeg voor een steenuil, dan kan een steenmarter er niet meer in.
Een bouwplan en een bouwbeschrijving van zo’n “pendelkast” kan je downloaden. Andere martervrije steenuilnestkasten bezitten een sluissysteem dat de marter geen doorkruipmogelijkheid biedt. Het systeem steunt op een model uit Duitsland en werd door STONE verder verfijnd. De kasten kan je ook bestellen bij Vogelbescherming Nederland en Vivara.
Veilige nestkasten voor kerkuilen
Kerkuilenkasten of –broedruimten worden best hermetisch afgesloten en voorzien van een buitenopening die voor de steenmarter niet toegankelijk is. De Kerkuilwerkgroep Vlaanderen heeft zelf verschillende modellen hiervoor ontworpen en kan hulp bieden bij de installatie ervan.
Een broedkist kan ook voorzien worden van een lange anti-marterpijp of een anti-marterscherm, die de steenmarter de toegang tot de nestkast verhindert. Een glad front van zink of aluminium biedt de steenmarter geen houvast om in de nestkastopening te kruipen. Je kan hiervoor buigzame platen gebruiken van ruim een meter lang, 35 cm breed en 3-6 mm dik.