Image
Wespendief - Elwin van der Kolk

Wespendief

Honey buzzard
Pernis apivorus
Accipitridae (Havikachtigen)

De wespendief is een vogel uit de familie van de havikachtigen. De naam van deze roofvogel verraadt onmiddellijk zijn favoriete en voornaamste voedselbron,

Grootte
52 - 60 cm, spanwijdte: 110 - 135 cm
Gewicht
450 - 1000 gram
Levensverwachting

29 jaar

Favoriete maaltijd

larven, poppen, volwassen wespen en honing.

Burgerlijke staat

Wespendieven zijn monogaam en paren blijven meestal hun hele leven bij elkaar. In sommige gevallen kunnen ze jaarlijks terugkeren naar dezelfde broedplaats om te broeden.

Status
Vrij algemeen
Woonplaats

De wespendief leeft in bossen en andere gebieden met bomen die worden afgewisseld met open terrein.

Karakter

Wespendieven zijn over het algemeen rustige en terughoudende vogels.

Verleiding

In het voorjaar wordt een spectaculaire balts vertoond waarbij het mannetje luid met de vleugels boven het lichaam klapt.

Afkomst
Inheems

Hoe herken je de wespendief?

  • Opvallende gele iris
  • Lange vleugels en lange rondere staart
  • Staarttekening met 3 dwarsbanden
  • Vlakke vleugels in vlucht
  • Gele poten en zwarte klauwen 

De wespendief heeft een kleine kop met slanke hals en zwarte snavel.  De bovenzijde is variabel van kleur, van licht- tot donkerbruin. De onderzijde is bruin tot witachtig, met donkere banden. Over de staart lopen 3 brede dwarsbanden, één op de top en twee op de basis.
Het verenkleed is identiek bij beide geslachten. De kop van het mannetje is meer egaal grijs van kleur.
De wespendief wordt vaak verward met de buizerd, vooral in de lucht. Maar wespendieven hebben een langere en rondere staart met afgetekende banden. De kop is kleiner en slanker.  Hij heeft een langzame, zwevende vlucht met af en toe snelle vleugelslagen. 

Wespendief - Elwin van der Kolk
wespendief mannetje licht vliegend - Elwin van der Kolk
wespendief vrouwtje donker vliegend - Elwin van der Kolk
wespendief en buizerd - Elwin van der Kolk

Het geluid van de wespendief

In broedtijd luidruchtige luide, klaaglijk klikkend 'wieieh' of drielettergrepig 'duudlieduu'. Bij opwinding 'kiekiekie'.

Audio file
Beluister hier

Hoe leeft de wespendief

Wat eet de wespendief?

Wespendieven voeden zich voornamelijk met bijen, wespen, hommels en zelfs met honing. Vooral de larven van wespen en bijen zijn bijzonder in trek. Wespen- of hommelnesten traceren vanaf een uitkijkpost, meestal in het bos, of ze volgen insecten over grote afstanden tot aan het nest. Met zijn poten graaft hij de ondergrondse nesten open.  Die wespen worden tot wel veertig centimeter diep uit de grond opgegraven. Het dichte verenkleed en de hoornachtige plaatjes op de poten beschermen de vogel tegen steken.
Ze zijn bijna volledig afhankelijk van wespen, bijen en hommels maar soms eet hij ook andere insecten, of zelfs kleine zoogdieren, vogels, reptielen of amfibieën. In de winter is hun hoofdvoedsel hier onmogelijk te vinden, dus trekken ze eind augustus of begin september naar Afrika. Omwille van hun voedsel, zie je wespendieven hier nooit voor de maand mei.

Afbeelding
Wespendief - waarnemingen.be - Shooter Vanwalleghem
waarnemingen.be - Shooter Vanwalleghem
Afbeelding
Wespendief - waarnemingen.be - M Garin
waarnemingen.be - M Garin

Hoe plant de wespendief zich voort?

Vanaf begin mei arriveert de wespendief in zijn broedgebied. De anders moeilijk waarneembare en zwijgzame wespendief is dan iets opvallender. Vaak gaan ze dan in de lucht ‘vlinderen’: ze klappen boven het lichaam snel met de vleugels tegen elkaar en verliezen zo even hoogte. Maar ook na het broedseizoen doen ze dit soms nog.
Wespendieven broeden gewoonlijk van april tot juni. Het mannetje en het vrouwtje bouwen samen aan het nest dat meestal gemaakt is van takken en wordt gevoerd met gras en bladeren. Soms worden er ook oude kraaien- of buizerdnesten gebruikt. De nesten bevinden zich meestal op een hoogte van 15 tot 20 meter en liggen vaak bij een waterkant of aan de rand van het bos. Het vrouwtje legt meestal 2 tot 4 eieren, die wit tot lichtbruin van kleur zijn en bruinachtige vlekken hebben. Beide ouders, maar meestal het vrouwtje, broeden de eieren uit gedurende ongeveer 30 dagen waarna ze ook samen de jongen voeden. De jongen blijven nog zo’n 40 tot 46 dagen in het nest. Na het uitvliegen blijven ze nog 14 dagen bij de ouders.

Icon
Icoon - Wist je dat

Wist je dat?

  • Wespendieven kunnen ‘vlinderen’. In de zomer – tot diep in augustus – voeren de vogels soms een luchtdans uit die in de verte lijkt op het vliegen van een vlinder. Een vlinderende wespendief vliegt hoog boven het bos en gooit vervolgens zijn vleugels ver boven zijn lichaam uit, klappert er een paar keer mee en verlies zichtbaar hoogte. Ook na het broedseizoen vertonen wespendieven dit gedrag soms. Er wordt vermoed dat vlinderen – naast baltsgedrag – ook een signaalfunctie heeft, al is nog niet duidelijk welke.
  • Hun dik verenkleed en wimperharen beschermt de vogel tegen de steken van de wesp en het spleetvormige neusgat beschermd tegen het binnendringen van zand tijdens het graven naar wespennesten. Hij heeft ook echte graafpoten.
  • Een wespendief zit vaak in een boom roerloos te speuren naar de vliegbanen van de wespen. In een koud nat voorjaar is er weinig wespenvolk beschikbaar. Dan schakelt hij over op kleine zoogdieren.

Waar vind je de wespendief?

De wespendief broedt in vrijwel geheel Europa, maar trekt eind augustus of begin september naar tropisch Afrika. In de winter is hun hoofdvoedsel hier namelijk bijzonder moeilijk te vinden. In april vliegen ze dan de lange weg terug naar Europa. Ze komen vooral voor in bosrijke gebieden met open plekken, heide, hoogvenen en graslandjes. Ook moerasbos en kleinschalig cultuurland met bos.. In oude gemengde bossen komen namelijk veel veldwespen en wilde bijenzwermen voor.
Hij verschuilt zich meestal onopvallend in bomen, wanneer hij vliegt is hij bijna geruisloos. Enkel de resten van een uitgegraven wespen- of bijen nest kan je wel eens tegenkomen. De wespendief ontdekken is dus niet makkelijk.

> Bekijk deze soort op waarnemingen.be

Kom deze soort veel voor

De wespendief is een moeilijk waar te nemen vogel, bovendien is hij vrij schaars in Vlaanderen.   Al die tijd leidt de vogel een verborgen bestaan, verstopt in het bos

Natuurgebieden

Alle natuurgebieden

Leer soorten herkennen en geef je waarnemingen door

Afbeelding
ObsIdentify - Shutterstock
NP

Trek met je telefoon naar buiten en identificeer soorten met de gratis app ObsIdentify: de natuurherkenner in je broekzak. Door je waarnemingen op te slaan, lever je tegelijk een belangrijke bijdrage aan het onderzoek rond soorten. Download de app hier:
 

Download voor iOS    Download voor Android

Icon
Icoon - Vrijwilligers - Helpende handen

Help de wespendief

Wat kan jij doen?

 

Wat doet Natuurpunt?

Een bosbeheer gericht op een gevarieerd, halfopen loofhoutbos met oude bomen geniet de voorkeur. De open plekken zijn vooral van belang om te foerageren. Recreatie in de broedgebieden wordt best gereguleerd of beperkt.

Icon
Icoon - Vogelhut

Start tijdig met het voederen van de vogels in je tuin

Vanaf de herfst zoeken vogels actief naar een voedselplek voor de winter. Door je voedertafel dan al te vullen, weten ze dat ze in de winter in jouw tuin terecht kunnen.
Wanneer het echt koud wordt, kan je vetbollen en pindaslingers aanbieden.

Hoe voeder je tuinvogels, en wie eet wat?