Een plantengemeenschap is een karakteristieke (niet willekeurige) groep van planten in een vegetatie met ook een specifieke verticale en horizontale structuur. Een dergelijke groep van planten heeft een zekere mate van stabiliteit, die niet direct af te leiden is uit die van de afzonderlijke plantensoorten en kan zichzelf binnen bepaalde grenzen in stand houden. Verschillende plantengemeenschappen kunnen elkaar opvolgen (successie) door verandering van het milieu. De samenstelling van die groepen wordt bepaald door een heleboel factoren zoals het de bodem, het klimaat, bodemvochtigheid, aanwezigheid van andere planten… Hierdoor kan men soms zien aan de hand van welke planten er wel al aanwezig zijn en met welke abiotische factoren (bodem, water, klimaat) men te maken heeft welke andere soorten men nog mag verwachten op dezelfde plek.

Dit zijn een aantal typische plantengemeenschappen van Dalemhof.

1) Natte graslanden en ruigten

Hier vind je in regel alleen kruidachtigen. Het beheer is hier maaien, bij graslanden één of meerdere keren per jaar en bij ruigten één keer om de 2 à 5 jaar.

1.1 Dottergrasland (25Aa)

Dit zijn drassige graslanden op zware leem-, klei- of veengronden, die één à tweemaal per jaar gemaaid worden. De voorbije jaren, toen Natuurpunt dit natuurgebied nog niet in beheer had, werd er echter niet meer gemaaid waardoor grote delen van dit voormalig Dottergrasland verruigd is en eerder tot de twee volgende plantengemeenschappen behoren: Moerasspirearuigte op de minst natte stukken en Grote zeggenvegetatie op de zeer natte stukken.

Typische soorten voor dit soort graslanden die we ook nog in Dalemhof terugvinden zijn, naast Dotterbloem (Caltha palustris), Bosbies (Scirpus sylvaticus), Echte koekoeksbloem (Lychnis flos-cuculi), Tweerijige zegge (Carex disticha) en Veldrus (Juncus acutiflorus).

De dominantie van Bosbies en vooral Koninginnekruid op sommige plaatsen wijst op verruiging. De dominantie van Veldrus op andere plaatsen wijst op een nog mooi ontwikkeld Dottergrasland.

1.2 Moerasspirearuigte (25Ab)

Dit zijn natte ruigten die veelal langs rivieroevers, onder populierplantages of op verlaten Dottergraslanden voorkomen. Op voedselrijke grond is Moerasspirea (Filipendula ulmaria) hier dikwijls dominant. Daarnaast zijn Moesdistel (Cirsium oleraceum), , Gevleugeld hertshooi (Hypericum tetrapterum, ), Grote kattenstaart (Lythrum salicaria) en Echte valeriaan (Valeriana officinalis) typische soorten. Plaatsen met Koninginnekruid (Eupatorium cannabinum), Gewone Smeerwortel (Symphytum officinale) en Rietgras wijzen op verruiging. Op minder natte stukken komt Harig Wilgenroosje (Epilobium hirsutum) veelal voor.

1.3 Grote zeggenvegetatie (19C)

Waar Dottergraslanden en Moerasspirearuigten tijdens natte periodes (vnl. in de winter) tijdelijk onder water kunnen staan, groeien Grote zeggenvegetaties op plaatsen waar de watertafel zich een groot deel van het jaar net boven of net onder het maaiveld bevindt. In deze doornatte vegetaties zijn Grote zeggen zoals Scherpe zegge (Carex acuta) en Moeraszegge (Carex acutiformis) dominant. Dit zijn in regel op gebied van flora vrij soortenarme maar wel zeer zeldzame vegetaties die op gebied van fauna bijzonder belangrijk zijn en bepaalde zeer zeldzame soorten herbergen zoals bvb. de Zeggenkorfslak (Vertigo moulinsiana)

2) Bossen en struwelen

We hebben hier voornamelijk te maken met verschillende soorten Elzenbroekbossen (natte alluviale bossen) maar dan zonder Zwarte els en een aantal andere typische soorten van deze gemeenschap. Op minder natte plaatsen vinden we eerder soorten terug van Elzen-Essenbossen, maar ook deze stukken zijn zeer zwak ontwikkeld. Op de allernatste stukken ontwikkelt zich een wilgenstruweel van Grauwe Wilg (Salix cinerea) tussen rietvegetatie.

Bronnen:

• Plantengemeenschap, Wikipedia, de vrije encyclopedie.
  https://nl.wikipedia.org/wiki/Plantengemeenschap

• Beknopt Overzicht van Nederlandse Plantengemeenschappen, J.J. Den Held, K.N.N.V., nr. 134, april 1985, 5e druk.

• Dalemhof (Werkdocument bij de cursus natuurbeheer van Natuurpunt Leuven), Koen Mandonckx, 2021.