Aankoop vijvers Belval (Frankrijk)

Belval-en-Argonne is vooral bekend voor zijn vijvers. De eerste historische verwijzing naar les étangs de Belval dateert van 1499 maar vermoedelijk werden de vijvers al in de 13^de eeuw aangelegd ten behoeve van de visvangst. Beekjes werden afgedamd waardoor laaggelegen depressies zich vulden met water, tot maximaal 1,5 m diep. Centraal in de vijver werd een diepere sleuf uitgegraven en die speelde een cruciale rol bij de visvangst. De vijvers werden immers periodiek afgelaten waarbij de diepe sleuf het langste water hield. Dit was dan ook de plek waar alle vis zich verzamelde en waar grote hoeveelheden karper, Snoek, voorn en Zeelt konden worden geoogst. Met netten werd alle vis uit de geul gesleept, gesorteerd naar soort en grootte, en in bassins gestockeerd. Tot midden vorige eeuw gebeurde de tijdelijke opslag bij Belval in een klein vijvertje waarna de karpers in jutezakken met paard en kar naar het station van Givry werden vervoerd. De extensieve visexploitatie gaat ook nu nog door, enkel het gebruikte materiaal is intussen gemoderniseerd. Zo wordt voor het transport o.a. gebruik gemaakt van speciaal uitgeruste vrachtwagens. De verkoop van het visbestand vormt een belangrijke bron van inkomsten waarmee het beheer van het natuurreservaat kan worden uitgevoerd.

Net door de geringe diepte konden zich op de randen van les étangs de Belval brede rietkragen ontwikkelen. Deze rietkragen vormen het leefgebied voor soorten als Woudaap, Bruine kiekendief, Grote karekiet en Snor. De visrijke vijvers worden - vooral tijdens de voor- en najaarstrek - regelmatig bezocht door Visarenden en in de winter kunnen hier nu en dan ook Zeearenden worden gespot. Eeuwenlang vormden de vijvers van Belval een ecologisch erg waardevol gebied dat meer dan 100 jaar in het bezit was geweest van de Champagne-familie Pol Roger. Maar in 2007 kwam er een plotse ommekeer: een landbouwer kocht het gebied op, met als doel om het om te zetten tot intensieve viskweekvijvers, afgewisseld met periodes van maïsteelt. De natuurwaarden van het vijvercomplex gingen er - o.a. door mestgift en gebruik van pesticiden - snel op achteruit. Velen vonden dit onaanvaardbaar en - op initiatief van Natuurpunt - staken algauw verschillende actoren de koppen bij elkaar om te kijken hoe dit gebied kon worden gered.

In 2009 slaagden de Ligue pour la Protection des Oiseaux (LPO), de Conservatoire d’espaces naturels de Champagne-Ardenne, Natuurpunt en de gemeente Belval er in om de vijvers en het omringend bosgebied aan te kopen voor een bedrag van 2.650.000 €. Voor deze aankoop van 203 ha kon worden gerekend op een subsidiëring van de regionale overheden en de Agence de l’eau Seine-Normandie. De parel aan de kroon van de Argonne was gered en in 2012 werd het gebied officieel erkend als een regionaal natuurreservaat: la Réserve Naturelle Régionale des Étangs de Belval-en-Argonne. Sindsdien werden heel wat beheerwerken uitgevoerd (o.a. herstel van verwaarloosde dijken en sluizen). Momenteel wordt vooral gekeken hoe de tientallen hectare rietkragen optimaal kunnen worden beheerd.

Voor vele Vlamingen zijn de vijvers van Belval een begrip, zowel tijdens het voorjaar als in de winter, wanneer de Champagnestreek wordt ingenomen door tienduizenden Kraanvogels die dan vooral op het Lac du Dèr komen overnachten. Intussen konden de natuurwaarden van het vijvercomplex grotendeels worden hersteld en zijn de vijvers van Belval opnieuw een regionale hotspot geworden met o.a. 41 soorten libellen. Natuurpunt Reizen is verheugd dat ze een klein beetje heeft kunnen bijdragen aan dit succesverhaal door een deel van de restfinanciering op zich te nemen.

Lokale partners: de gemeente Belval, Ligue pour la protection des Oiseaux, Conservatoire du Patrimoine Naturel de Champagne-Ardenne

Steun Werkgroep Natuurpunt Reizen: 10.000 € (2016), 5.000 € (2018)