Heimolen

Ik vang de wind
Hoe die ook staat
Ik maal gezwind
Tot molenaars baat
In den Oude Stok
wacht ik op het graan
Heidemolen is mijn naam

De Heimolen is een staakmolen uit 1662 , gelegen aan de Windmolenstraat te Gijmel/Langdorp, Aarschot en is in eigendom van Natuurpunt. Het is één van de laatste 130 houten windmolens die Vlaanderen nog telt. Wat hem bijzonder maakt is dat hij van sinds zijn oprichting steeds op dezelfde plaats is blijven staan en dat hij nooit vernield is geweest door brand of door oorlogen.De huidige opbouw van de Heimolen is nog nagenoeg volledig origineel. Dat de molen nooit grondig werd verbouwd, leiden we niet alleen af uit inscripties in de molen, maar ook uit diverse historische geschriften. Bovendien verraadt de molen zelf zijn oorsprong: het is één van de heel weinige windmolens met een recht kapeldak - na 1700 waren overal gebogen kapeldaken in zwang.

(Foto: Heimolen in 1930)

Hij werd gebouwd door Gilles Vanden Eynde. Die betaalde voor het ‘gebruik van de wind’ niet minder dan 2000 gulden aan de Hertog van Arenberg. Dure wind – in onze munt omgerekend betaalde de molenaar zo’n slordige …100 000 euro. Niet verbazend dus dat de familie Vanden Einde 39 jaar nodig had om de schuld af te lossen. Daarna werden de Vanden Eyndes snel rijk. Vanaf 1850 lieten ze anderen malen en beperkten ze zich tot het innen van de huur. Dat zijn ze trouwens blijven doen: het waren nazaten van deze familie die de molen in 1995 aan Natuurreservaten vzw verkochten.

In 1884 kwam molenaar Jan-Baptist Van Aelst vanuit het Limburgse Engsbergen (Tessenderlo) naar Langdorp om op de Heimolen te komen malen. Meteen was de basis gelegd voor een merkwaardige familietraditie, want zijn achterkleinzoon Walter Van Aelst – ‘Therus van de maalder’ voor de Langdorpenaars – maalde tot de molen in 1958 in panne viel en de wieken werkloos bleven.  

Begin jaren ’70 werd de Heimolen gerestaureerd. Toch verkeerde hij midden de jaren negentig, nauwelijks een kwarteeuw later, in een erbarmelijke toestand. Een molen die niet draait, valt immers onherroepelijk ten prooi aan verval en aftakeling.

Na de aankoop door Natuurreservaten vzw werden dan ook onmiddellijk stappen gezet voor de restauratie van de molen. Kleine herstellingen verzekerden de stabiliteit van de molen, in afwachting van een grondige restauratie. Al snel werd Paul Gevers, een gespecialiseerd molenarchitect uit Kasterlee, belast met de molenrestauratie. Zijn dossier werd, mede ondersteund door de Stad Aarschot, in recordtempo door het bevoegde bestuur van Monumenten en Landschappen behandeld en door de Vlaamse Minister van Cultuur goedgekeurd.  De Heimolen is immers sinds 4 april ’44 als monument gerangschikt en voor de restauratie komt de Vlaamse, provinciale en stedelijke overheid voor een groot deel tussen. De restauratie werd uiteindelijk uitgevoerd door de firma’s Nijs en Wieme uit Deinze.

Het binnenwerk van de molen was nog in redelijk goede toestand. Daaraan moest dus gelukkig niet te veel hersteld of vervangen worden. Het was trouwens de bedoeling om zo veel mogelijk originele onderdelen te behouden. Niettemin moesten belangrijke onderdelen zoals de trap, de steenbalk, de staart en de wieken, volledig nieuw worden vervaardigd.

De restauratie van de molen werd bijgevolg een klus die veel werk en geld heeft gekost. Het zal voor menig Langdorpenaar dan ook een behoorlijke opluchting zijn geweest toen de fiere Heimolen vanaf het najaar van 1998 stukje bij beetje weer z’n vertrouwde plaatsje op de Langdorpse hei opzocht…In het voorjaar van ’99 was de restauratie voltooid, zodat de molen en heide opnieuw een lang en gelukkig leven tegemoet konden gaan.  

Toen Natuurreservaten vzw in 1995 molen en heide aankochten, bestond er weinig twijfel over wie de conservator van het nieuwe gebied zou worden. Jef Van Aelst – Langdorpenaar, ervaren molenaar en achter-achterkleinzoon van Jan-Baptist – nam meteen de zware taak op zich om Langdorps bekendste monument opnieuw de glans van weleer te geven. Ondertussen is Jef met zijn gezin uitgeweken naar Ierland en is zijn taak als conservator overgenomen door Luc Storms. Voor zijn taak als molenaar zijn er ondertussen verschillende mensen opgeleid die je op zondagvoormiddag op de molen aan het werk kan zien.

De molen is vrij te bezichtigen:
Het ganse jaar door, elke 2e en 4e zondag van 10u tot 13u.
De molen is dan open, maar niet in werking.
Tijdens deze uren is het bezoek en een rondleiding in de Heimolen gratis.
Voor een rondleiding buiten de openingsuren kan je een afspraak maken met een van de vrijwilligers. Hiervoor wordt een vergoeding gevraagd van 2 € per persoon, met een minimum van 50 €.
Voor een afspraak contacteer:
Bert: 0476/23 27 90
Luc: 016/50 12 13