Op deze pagina
Belgische Vogeldag 2025
Op zaterdag 1 maart dompelt vogelkijkend België zich weer onder in een dag vol vogelverhalen. Net als bij de voorgaande editie kun je doorheen de dag kiezen tussen twee parallelprogramma's. In Aula A wordt er gefocust op het meest recente vogelonderzoek, terwijl in Aula B vogelbeleving centraal staat. Ook klassiekers als het Jaaroverzicht en de Vogelquiz zijn weer van de partij. Kortom: een zeer gevarieerd programma, gericht op zowel de beginnende vogelenthousiast als de ervaren vogelkijker.
Locatie: Gebouw Q op de Drie Eikencampus van de U.A. in Wilrijk (bij Antwerpen).
De deuren gaan open vanaf 9u, het verdere programma van de Vogeldag is hieronder terug te vinden. Als voorproevertje van wat er te verwachten valt zijn er verderop ook wat korte omschrijvingen van enkele van de lezingen terug te vinden.
Tussen de lezingen door kun je de infostands op de Vogelbeurs verkennen. Aanwezige standhouders zijn onder andere Swarovski Optik, Natuurkijkers, Starling Reizen, BirdingBreaks, Delta Safari, Inezia Tours, KNNV, Fwiet, Batumi Raptor Count, JNM en Vogelbescherming Vlaanderen.
Naar aanleiding van hun tienjarig bestaan sponsort Starling Reizen de koffie tijdens de namiddagpauze!
Programma

Aula A: Vogels onderzoeken
Trekvogels in de Sahara - Marc Herremans
Elk jaar trekken een paar miljard vogels vanuit Europa over de Sahara naar tropisch Afrika, alsof het een evidentie is. Hoe ze precies deze formidabele hindernis weten te nemen is tot op heden nog maar gedeeltelijk opgehelderd. Gaan ze er zo snel mogelijk over in één monstervlucht, zonder te stoppen? Of doen ze zoals in Europa, nl. ’s nachts trekken en overdag rusten aan de grond en foerageren. Maar waar stop je in deze onmetelijke zand-oven zonder geroosterd te worden en is daar ook eten te vinden? Zijn er überhaupt wel trekvogels te vinden aan de grond in de Sahara en wat doen die om te overleven?
Het zijn allemaal vragen die door een groot project van het Zwitsers Ornithologische Instituut werden onderzocht in Mauritanië, waaraan de spreker Marc Herremans mocht deelnemen. In deze lezing heeft hij aandacht voor de strategieën en het lot van de vogels, maar komt eveneens aan bod welke uitdagingen je als onderzoeker in deze wereld moet trotseren.
De impact van de vogelgriep op de Grote Stern - Wouter Courtens
Vorig jaar werd geadresseerd hoe de vogelgriep wereldwijd zeevogelpopulaties decimeerde. Deze keer gaan we dieper in op de effecten op één van de zwaarste getroffen soorten in Europa: de Grote Stern. Hoe zwaar werd de NW-Europese populatie getroffen, welke vogels stierven, wat kunnen we leren van de honderden ringterugmeldingen en wat zijn de prognoses voor herstel?
Je hoort het antwoord op al deze vragen in deze lezing van Wouter Courtens van het INBO.
De toepassing van automatische geluidsherkenning bij vogeltellingen - Marcel Wortel
Steeds meer vogelaars gebruiken tegenwoordig hun telefoon om met apps als BirdNET en Merlin automatisch vogelgeluiden te herkennen. Heel handig om nieuwe geluiden te leren, of om te kijken of de app vogels oppikt die je zelf misschien had gemist. Maar hoe bruikbaar zijn deze apps eigenlijk als je ze wilt gebruiken bij vogeltellingen? In deze lezing bespreekt Marcel Wortel van Sovon Vogelonderzoek Nederland de mogelijkheden en beperkingen van automatische geluidsherkenning. Hij bespreekt de toepassingen van passieve akoestische monitoring in het vogelonderzoek en de projecten die Sovon daarin uitvoert. Daarnaast kijken we naar toepassingen die vogelliefhebbers thuis kunnen gebruiken. In een live demo vergelijken we de prestaties van BirdNET met de vogelkennis uit de zaal. We zien hoe de app presteert en welke missers op de loer liggen. Tot slot kijken we naar wat er moet gebeuren om de herkenningssoftware te verbeteren. Iets waar vogelaars en vrijwilligers een belangrijke rol bij kunnen spelen.
Kijken is zilver, tellen is goud - Wouter Faveyts
Vogels kijken is populairder dan ooit, maar het is een opmerkelijke vaststelling dat de deelname aan vogeltellingen die trend niet echt volgt. Zo was de veldwerkperiode voor de nieuwe Vlaamse atlas aanvankelijk begroot op drie jaren. Dat werden er uiteindelijk vijf omdat onvoldoende tellers werden gevonden om de klus op drie jaar te klaren. Dat was toch een beetje een blamage voor een dichtbevolkte regio als Vlaanderen, met veel vogelkijkers. Heel jammer ook, want duidelijke cijfers zijn hard nodig om vogelpopulaties goed te kunnen opvolgen. Om aan die cijfers te komen zijn tellingen broodnodig, net als personen die deze tellingen uitvoeren. Er is duidelijk nog werk aan de winkel om het vogeltelwerk in Vlaanderen op te krikken. Wouter Faveyts is al het grootste deel van zijn vogelaarscarrière een fervent teller en voor diverse nationale projecten is hij regionaal coördinator. En hij tobt al eens over dat vogeltelprobleem. Sharing is caring, dus die gedachten mogen gedeeld worden op het forum van de Belgische Vogeldag. Op het einde van de dag gaat elke luisteraar naar huis met het vaste voornemen om vanaf nu aan minstens één telproject mee te doen. Minstens!
Aula B: Vogels beleven
Oei nee, de zang ken ik (nog) niet! - Stijn Vranckx
Vogels kijken is leuk. En dat begint vaak bij het luisteren. Veel vogelkijkers zitten vast in het doolhof der geluiden. Of je begint er gewoon niet (meer) aan. Geef het toch nog maar een kans want vandaag gaan we in 45 minuten geluiden oefenen. Een belangrijke strategie is om te beginnen bij enkele soorten, en dat gaan we vandaag doen!
De lesgever is Stijn Vranckx, werkzaam bij Natuuracademie en lesgever in geluiden van zangvogels in de regio Dijleland, Hageland. Verwacht je aan veel tips en samen geluiden in oefenen. We focussen op de zang of meest gekende roep. Soorten die aan bod komen: boomkruiper, grote bonte specht boomklever, koolmees, pimpelmees, heggenmus, roodborst, winterkoning, koperwiek (trekroep), merel, grote lijster, …
Jaarrond registreren van nachtelijke vogelgeluiden - Frederik Fluyt
Genoeg getuurd naar vogels? Tijd voor een ietwat gek experiment: na zonsondergang droppen we een geluidsrecorder in een lukraak gekozen achtertuin en de volgende ochtend speuren we op de opname naar vogelgeluiden. We houden dit vol van januari tot december en na duizend nachten maken we de balans op. Over geniepige dodaarzen, hitsige kwartels en piekende koperwieken.
Natuuramnesie - Marc Argeloo
Marc Argeloo vertrok in oktober 1990 naar Sulawesi (Indonesië) voor beschermingswerk rond (of van) het endemische Hamerhoen. Al gauw bleek dat gegevens over de verspreiding van deze zeldzame vogelsoort niet in het veld, maar in herinneringen van oudere inwoners van het eiland gezocht moesten worden. In combinatie met oude publicaties over deze vogelsoort was Marc in staat een natuurhistorische reconstructie over de status van het Hamerhoen te maken. Dat werk vormde voor hem de aanleiding om zich steeds meer in de natuurhistorie van met name vogelsoorten te verdiepen. In zijn lezing staat het shifting baseline syndrome centraal, het verschuivende referentiekader over hoe de mens tegen de natuur aankijkt. Door dat 'verschuivende referentiekader' zijn we vergeten hoe rijk de natuur ooit was, en richt natuurbescherming zich daardoor op een sterk verarmde situatie. Onze kennis over uitgestorven vogelsoorten is daar een illustratie van en Marc zal onder andere daar, en de consequenties voor bescherming, uitgebreid op ingaan.
Architectuur en vogels, enzo - Joris Van Reusel
Over de relatie tussen gebouwen en levende natuur, en de hoopvolle evolutie daarvan
Is een Huismus wel een huis-mus? En noemen we Kauwen niet beter ‘Schauwen’? Wat hebben vogels (en andere wilde dieren) eigenlijk met gebouwen? En vooral: wat hebben gebouwen met natuur te maken? Kan architectuur een antwoord bieden op de teloorgang van de biodiversiteit? Vanuit een historisch perspectief kijken we naar de actuele, voor vele vogels dramatische situatie van onze volgebouwde omgeving, maar ook naar de lichtpuntjes daarin. Architect, docent en vogelaar Joris Van Reusel ziet heel wat mogelijkheden om met huizen en stadsprojecten vogels en dieren te helpen overleven. Heel wat recente initiatieven rond natuur in de architectuurwereld zorgen ondertussen voor een stille maar hoopvolle evolutie. Voorbeeldprojecten uit binnen -en buitenland tonen de nieuwste ontwikkelingen rond nature inclusive design, maar ook de uitdagingen en valkuilen waar architecten én vogels voor staan.
Joris Van Reusel is architect, vogelaar en adviseur natuurinclusief bouwen. Vanuit zijn ervaringen in het veld met vogelwerkgroep Ardea timmert hij aan de weg om de architectuurwereld bewuster te maken van de concrete mogelijkheden van natuurinclusief ontwerpen. In zijn werk met HOP.office werkt hij aan diervriendelijke toepassingen in eigen projecten. Met de Studio Birds & Buildings (KU Leuven) onderzoekt hij samen met architectuurstudenten nieuwe concepten en grensverleggende ideeën voor een meer natuurvriendelijke architectuur.

Vorige edities van de Belgische Vogeldag
Belgische Vogeldag 2024
Op zaterdag 24 februari 2024 vond de 21e editie van de Belgische Vogeldag plaats op de Drie Eikencampus van de UA in Wilrijk. Naar jaarlijkse traditie werd dit een dag waarop de enthousiaste vogelkijker zich tegoed kan doen aan allerlei lezingen, gesprekken en infostands over het Belgische vogellandschap. Dit jaar is het programma echter nog uitgebreider dan in voorgaande jaren. Met uitzondering van het laatste deel van de Vogeldag liepen er twee volledige parallelprogramma's, waarbij je als bezoeker kunt kiezen tussen gespecialiseerde onderwerpen of eerder luchtige lezingen.
De variatie aan thema's is ook dit jaar weer heel uiteenlopend.
Meer nog: voor het eerst bieden we een parallel programma aan, met enerzijds diepgaande lezingen rond vogelonderzoek in de grote aula, en anderzijds een luchtiger programma in de ‘kleinere’ zaal, dat geschoeid is op de vogelgenieters onder ons. Hieronder geven we een overzicht van de lezingen in beide onderdelen. Als bezoeker staat het je natuurlijk vrij om doorheen de dag te wisselen tussen beide programma’s. Het uurschema wordt in januari bekendgemaakt.
Tijdens de pauzes kan je terecht op de klassieke Vogelbeurs, waarop diverse stands aanwezig zijn: verenigingen, optiek, vogelreizen, werkgroepen…
Belgische Vogeldag 2022
Op vrijdag 25 februari en 4 maart 2022 vonden twee digitale sessies van de Belgische Vogeldag plaats.
Herbekijk deel 1
- Jaaroverzicht zeldzame vogels in Belgie 2020-2021 (Gerald Driessens)
- De nieuwe Vogelatlas: Tussentijdse resultaten (Glenn Vermeersch)
Herbekijk deel 2
- VogelQuiz – Opgave (Joachim Pintens)
- Meeuwen – The making of… (Peter Adriaens)
- VogelQuiz – Oplossingen (Joachim Pintens)
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief