Marselaer

Toegankelijkheid

Sommige paden zijn het hele jaar vrij toegankelijk, andere niet tijdens het broedseizoen. Laarzen of stevige schoenen nodig in natte periodes.

Leuk voor kinderen

In het 'speelbos' tussen de Sint-Jansstraat en Winterpoel kan je buiten de paden struinen en kunnen kinderen naar hartelust spelen, mits voldoende respect voor de natuur in het bos.  

In het speelbos vind je een schuilhut, fort met een boomhut, klimtoren, stapstammen, stapschijven en twee sluiptunnels. Er staan ook 5 huisjes voor de kleinsten.

Adres: Beperkte parking aan de hoek Sint-Jansstraat - Zavel in Malderen. 

Beschrijving van het natuurgebied

Rond het kasteel van Marselaer waren vijvers (wallen) aanwezig. In de volksmond werd er toen gesproken van het waterkasteel. De naam Marselaer bestaat uit twee delen. 'Laer' zou 'open veld'; of 'onbebouwd land' betekenen. Het eerste deel van de naam zou kunnen verwijzen naar 'beemd' of 'land aan water of door water omspoeld'. Een tweede mogelijkheid is dat het komt van 'mark' of 'grens', het grensgebied tussen Vlaanderen en Brabant. Het bos bestaat voor een deel uit het oorspronkelijke kasteelpark, naast de woning "De Winterpoel".

Het natuurgebied Marselaer kan opgedeeld worden in twee gebieden: Winterpoel (+ speelbos) en Scheysselbergh. Winterpoel is gelegen ten noorden van ’t Zwaantje rond het hof Winterpoel en wordt begrensd door de Grote Molenbeek, het Gravenkasteel, de Sint-Jansstraat en de Marselaerdreef. Het gebied bestaat grotendeels uit loofbos en in mindere mate uit aanplantingen van den.  In regenrijke perioden in de winter kunnen verschillende percelen onder water staan. 

Dieren en planten

De plantengroei van het essenbos wordt gekenmerkt door een interessante voorjaarsflora met o.a. bosanemoon, slanke sleutelbloem en muskuskruid. In enkele sloten groeit waterviolier. Nog enkele soorten: reuzenpaardestaart, adderwortel, dotterbloem, egelboterbloem, blauw glidkruid, moesdistel, echte koekoeksbloem, grote ratelaar, tormentil, grote keverorchis, brede orchis, lelietje-van-dalen, dalkruid, dubbelloof en klein vogelpootje.

In aansluiting met het Gravenkasteel komt stinzeflora voor met o.a. sneeuwklokje, wilde narcis en hyacint. Door de verschillende biotopen en het boskarakter zijn vele - ook zeldzame - paddenstoelen aanwezig, o.a. goudgele bundelzwam, zadelkluifzwam, gewoon varkensoor, potloodrussula, behaarde roodsteeltaailing, bleke stippelsteelsatijnzwam, gele ringboleet, dennenvoetzwam, gestreept nestzwammetje, rupsendoder en gewoon sneeuwzwammetje.

Verschillende zeldzame mossen werden geïnventariseerd, zoals bonte haarmuts, ruige haarmuts, slanke haarmuts, dwergwratjesmos, recht palmpjesmos, boommos, struikmos, gewoon pelsmos, eekhoorntjesmos, klein kringmos, blauw boomvorkje en getand iepenmos. 

Enkele vogelsoorten: buizerd, sperwer, torenvalk, havik, bosuil, ransuil, ijsvogel, zwarte specht, middelste bonte specht, kleine bonte specht, bonte vliegenvanger, boomklever, nachtegaal, wielewaal, houtsnip en kuifmees.

Bij de zoogdieren vermelden we de aanwezigheid van reeën, steenmarter, bunzing en vleermuizen. Deze laatste overwinteren o.a. in een soort grot - van los op elkaar gestapelde blokken zandsteen in koepelvorm - die speciaal voor hen werd ingericht (o.a. voor de zeldzame franjestaart).

Natuurbeheer

De bedoeling van het beheerplan is om een vallei-ecosysteem te ontwikkelen waar de Molenbeek meandert temidden van overstromingsgraslanden, ruigten en beekbegeleidende bossen. In de hoger gelegen en drogere eikenbos- en naaldhoutbestanden worden open plekken voorzien voor o.a. heischrale graslanden en struisgraslanden.

In de bossen worden regelmatig dunningen uitgevoerd, wordt hakhout gekapt en worden soms exoten 'geringd' (band schors weghalen om sapstroom te onderbreken) om dood hout te creëren. Staand en liggend dood hout brengt immers leven in het bos. Allerlei diertjes kruipen onder de schors of in het hout, mossen, varens en paddenstoelen groeien er op, sommige vogels en vleermuizen wonen in de holten en spleten van afstervende bomen,... 

In 2010 werd een poel uitgegraven in een vochtig stuk ruigtevegetatie. In samenwerking met leerlingen van een school werd achter de poel een struikengordel aangeplant bestaande uit streekeigen (autochtone) soorten.