Oude Spoorweg - Vaarttaluds - Braebos

Provincie West-Vlaanderen

Unieke historische scheepvaarttunnel

Bijzondere planten en dieren

Cultuurhistorisch afwisselend landschap

Toegankelijkheid

  • Laarzen of stevige schoenen aanbevolen

  • Honden zijn welkom aan de leiband

Eigenschappen

Middelgroot gebied: 10-50 ha
  • wandelpad

Kaart van het gebied

1 routes

Orveytroute

wandelpad
6.69km
Gemiddeld 100 minuten wandeltijd

Startpunten

Moen-Statie

Stationsstraat 116
Moen
België

Zien en doen

Groepen en scholen kunnen een rondleiding in het natuurgebied aanvragen bij Eddy Loosveldt:

Over dit gebied

Afbeelding
lijn.jpg

Toegankelijkheid

Het hele jaar vrij toegankelijk op de paden. Laarzen of stevige wandelschoenen aangeraden. Honden welkom, aan de leiband.

De Orveytwandelroute is de ideale wandeltocht om het gebied te verkennen. In landelijk gebied wandel je over typische natuurrijke 'stapsteentjes’. Op zompige plaatsen op de Oude Spoorweg is een knuppelpad aangelegd, de steile talud daal je af langs trapjes.

 Top

Afbeelding
lijn.jpg

Beschrijving van het gebied

De heuvelkam, die de waterscheidingslijn vormt tussen het Leie- en het Scheldebekken, werd bij de verbreding van het Kanaal Bossuit-Kortrijk doorgesneden. Zo ontstonden brede taluds, die nu een bijzonder zeldzame flora herbergen. De taluds worden begraasd met Shetlandpony's op de zuidwestelijke oever.

Middenin het gebied liggen waardevolle plassen, ontstaan op de ondoordringbare klei. Een deel wordt samen met de Vaarttaluds begraasd door Shetlandpony's. Ook de Oude Spoorweg is nu een mooi natuurgebied. De oude spoorweglijn loopt door het landschap en steekt daarbij op sommige plaatsen boven de omgeving uit en op andere plaatsen duikt ze weer het landschap in.

 Top

Afbeelding
lijn.jpg

Dieren en planten

Op de Vaarttaluds is een kruidenrijk grasland ontstaan met vleeskleurige orchis, rietorchis, bijenorchis en verschillende soorten wasplaten. Parnassia, bitterling en fraai duizendguldenkruid zijn er ook te vinden. Duizenden margrieten in bloei zijn een lust voor het oog. In de Oude Spoorweg is de verscheidenheid in vegetatie groot, van droog naar nat. Onder spontaan gegroeide bosjes gedijen wilde hyacint, adelaarsvaren, spekwortel en bosanemoon, een restant van het vroegere Braebosch op de Keiberg.  Op de ondoordringbare klei van het Orveytbos zijn poelen ontstaan die rijk zijn aan amfibieën en waar watervogels komen foerageren. 

Natuurpunt Zwevegem kocht ook een terrein vlakbij Moen Statie, en richtte het in als leefgebied voor de eikelmuis. Het in de volksmond genoemde ‘fruitratje’ of ‘slaperke’ houdt een winterslaap van oktober tot april. De soort gaat overal sterk achteruit, maar komt hier in de buurt nog voor.

Een boomgaard heeft culinaire, visuele en cultuurhistorische troeven en is een paradijs voor de eikelmuis. Ze vindt er voedsel: slakken, insecten, bessen en fruit, en schuilplaats in holtes en takkenhopen. Ze gebruikt ook vaak nestkasten. Natuurpunt Zwevegem, de Zoogdierenwerkgroep van Zuid-West- Vlaanderen, de Natuur.Koepel en de Provincie West-Vlaanderen willen dit mooie dier hier betere kansen geven.

 Top

Afbeelding
lijn.jpg

Natuurbeheer

Om zijn uitzonderlijke waarde behoort het gebied tot Europees Habitatrichtlijngebied. De eigenaar van het gebied, Waterwegen en Zeekanaal NV, sloot met Natuurpunt in 2014 een nieuwe overeenkomst voor het beheer af. Vrijwilligers van Natuurpunt Zwevegem en professionele medewerkers maaien de zongerichte noordoostoever terwijl op de zuidwestelijke oever en het door het Agentschap voor Natuur en Bos beheerde Orveytbos Shetlandpony’s grazen.

Afbeelding
lijn.jpg

Geschiedenis van het gebied

Honderdvijftig jaar geleden kwam er roering in deze zo stille plek tussen Schelde en Leie. Tussen Kortrijk aan de Leie en Bossuit aan de Schelde groef men een kanaal. De omweg over Gent voor schepen met kolen uit de Borinage werd zo vermeden. Het was wel een heel gedoe met maar liefst vijftien sluizen. En bovenop, enig in Vlaanderen, een scheepvaarttunnel. Het kanaal moest immers de waterscheidingslijn tussen beide waterlopen doorsnijden, een heuvelrug met hoogten tot 70 meter boven de zeespiegel. Over een lengte van ruim 600 meter werd toen een tunnel gegraven. De nodige stenen bakte men ter plaatse in veldovens uit de aanwezige klei. De tunnel kreeg algauw gezelschap van een café met de naam ‘Souterrain’.

Maar er waren nog andere plannen. Kortrijk kreeg een spoorlijn naar Oudenaarde. Die liep boven de genoemde ‘souterrain’. Op restgronden ontstond in die tijd al een beetje spontane bebossing. Samen met de kapel ‘OLV van de Souterrain’ en het plaatselijke café werd de plek stilaan een bedevaart- en ontspanningsoord. 

In de jaren zeventig van vorige eeuw had men nieuwe plannen. Het kanaal moest breder, met minder sluizen. De scheepvaarttunnel werd uitgebroken, graafmachines reten de heuvelkam open en bedolven omliggende velden met kleispecie. De spoorweg werd zo doorgesneden en had verder geen nut meer. 

Op de brede bermen van het kanaal verschenen stilaan onbekende bloemen. Op de specievelden landden onbekende vogels. Op de vroegere spoorlijn waren de rails uitgebroken en ontstond een allegaartje van kruiden en bosjes. Daaruit is dan het natuurdrieluik ontstaan: Oude Spoorweg, Vaarttaluds, Orveytbos.

De wandelaar ervaart er plaatselijk het verleden, onder meer aan de Zwarte Brug. Vroeger was ze waarschijnlijk zwart van het roet van de locomotieven. De spoorweg ligt hier ingegraven in de flank van de Keiberg. Het verhaal gaat dat de speciale trein van opperbevelhebber van de Luftwaffe Hermann Göring hier halt hield om het verloop van de Slag om Engeland van hieruit te volgen. Bij gevaar kon hij even verder in de ‘Souterrain’ gaan schuilen, waar de Duitsers ook een hoofdkwartier hadden.

  Top

Afbeelding
lijn.jpg

Verder wandelen

Avelgemse Scheldemeersen

Bassegembos

Top

Afdeling

Oude Spoorweg - Vaarttaluds - Braebos wordt beheerd door

Steun Natuurpunt

Doe een gift voor Oude Spoorweg - Vaarttaluds - Braebos

Liever overschrijven?

BE56 2930 2120 7588
Vermeld 'Oude Spoorweg - Vaarttaluds - Braebos' bij je overschrijving

  • Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar
  • Jouw gift gaat rechtstreeks naar je gekozen project

Word lid van Natuurpunt

  • Bescherm de natuur
  • Ontvang de Fiets- en Wandelgids
  • Krijg korting bij onze partners

Ja, ik word lid van Natuurpunt

Afbeelding
Wandelaars aan het water