Scheldevallei Moerzeke-Kastel
Toegankelijkheid
Het hele jaar vrij toegankelijk op de bewegwijzerde paden. Stevige wandelschoenen zijn aangeraden. Honden welkom, aan de leiband.
Doordat Natuurpunt in samenwerking met de gemeente Hamme en het Regionaal Landschap Schelde Durme een Trage Weg heeft ingericht, kan je nu echt midden in de natuur wandelen. De Trage weg maakt ook deel uit van één van de vijf uitgestippelde wandelroutes. In samenwerking met het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) werden er leerpadborden geplaatst rond het Gecontroleerd Gereduceerd Getijdengebied (GGG) Lippenbroek. Zo kom je als wandelaar meer te weten over dit unieke concept en de natuurontwikkeling in het gebied.
Beschrijving van het gebied
Doordat het natuurgebied langs de Schelde ligt, kende het een bewogen geschiedenis. Ruim 900 jaar geleden werden de eerste dijken aangelegd om de landbouwgronden te beschermen tegen het steeds verder landinwaarts trekkende getij. Later werden er nieuwe dijken aangelegd om nieuwe landbouwgronden te winnen.
Het natuurgebied situeert zich in de ingepolderde winterbedding van de Schelde. De wielen in het gebied, die ontstaan zijn na dijkdoorbraken, zijn stille getuigen van de pogingen die de rivier heeft ondernomen om zijn verloren bedding terug te winnen. Andere waterpartijen zijn ontstaan door turfwinning of werden recent aangelegd als visvijver.
Het Lippenbroek was het eerste Gecontroleerd Gereduceerd Getijdengebied (GGG) ter wereld. Het werd aangelegd door de Vlaamse Overheid in het kader van een Europees project, met als doel om buiten de Scheldedijken nieuwe slikken en schorren te ontwikkelen. Slikken komen bij hoogtij onder water, en dat twee keer per dag. Daardoor is plantengroei bijna onmogelijk. Schorren komen enkel bij springtij onder water, twee keer per maand. Daar kunnen planten wel groeien. Slikken en schorren hebben een belangrijke rol in het ecosysteem van het Schelde-estuarium. Ze dienen als kraamkamer en opgroeigebied voor heel wat vissen en kreeftachtigen. Lippenbroek wordt ook gebruikt als studiegebied om andere GGG's in te richten.
Dieren en planten
Sporadisch vinden we op sommige binnendijken zeldzame planten zoals de gele morgenster en de agrimonie. De vele wielen en visvijvers maken het tot een waterrijk gebied en ze herbergen diverse waterdieren als salamanders, bruine en groene kikkers, padden, libellen, waterinsecten en vissen als voorn, snoek en stekelbaars.
De zeldzame spindotterbloem heeft zich aangepast aan de getijdewerking en bloeit in het voorjaar op de schorren. Riet, ruigtekruiden en wilgensoorten domineren in de zomer dan weer de schorren. Ze maken het een ideaal broedgebied voor o.a. de blauwborst, de rietgors en de kleine karekiet.
Maar ook buiten de schorren vinden we deze vogels terug in de rietruigtes en rietkanten tussen de diverse percelen. Het natuurgebied herbergt een grote populatie reeën die je vaak kan waarnemen tijdens de morgen- of avondschemering. De vele knotbomen die Natuurpunt onderhoudt zijn belangrijk voor o.a. de steenuil. Hij broedt in holtes die ontstaan zijn in die bomen.
Het natuurgebied herbergt ook nog verschillende broedparen van de zomertortel en de wielewaal. Zij keren elke zomer terug uit hun verre overwinteringsgebied. Je hoort ze echter veel vaker dan dat je ze te zien krijgt. De opmerkelijke schreeuw van de waterral kan je dan in de winterpriode vaak horen tijdens een wandeling rond het GGG Lippenbroek.
Natuurbeheer
Vaak werden vochtige percelen na de Eerste Wereldoorlog beplant met populieren. Hierdoor verloor het natuurgebied op vele plaatsen zijn open karakter. Natuurpunt streeft ernaar de populieraanplantingen om te zetten naar gemengde loofbossen, die typisch zijn voor rivierbegeleidende bossen. Dit bostype is zeldzaam in Vlaanderen en van groot belang op Europees niveau.
Enkele grote delen binnen het natuurgebied bestaan uit intensief bewerkte weilanden en akkers. De percelen die Natuurpunt beheert worden door middel van een verschralingsbeheer (maaien en/of begrazen zonder bemesting) omgevormd tot soortenrijke graslanden en bloemenweiden. Zo creëren we een geleidelijke overgang van bos naar graas- of hooiweiden.
In het natuurgebied zijn er ook nog enkele weilanden die omzoomd zijn met knotbomen. Die typische bomen kwamen vroeger veelvuldig voor in het landschap. Door schaalvergroting in de landbouw en door gebrek aan onderhoud, verdwenen er echter veel. Maar knotbomen hebben een belangrijke landschappelijke waarde en een grote natuurwaarde. Het behoud en het herstel van de knotbomenrijen is dan ook één van de belangrijkste beheermaatregelen in het natuurgebied. Een hele schare van vrijwilligers zorgen er voor dat de meer dan 180 knotbomen, die de afdeling in beheer heeft, op tijd hun onderhoudsbeurt krijgen (om de 5 à 6 jaar).
Horeca
Op het Dorpsplein in Moerzeke zijn er enkele cafés en een taverne en juist om de hoek in de Kasteellaan is er een koffiebar. In Kastel heb je het Eetkaffee Vissershof, Stuyfbergen 6.
Agenda
- Gebieden aankopen en beheren is de beste manier om de natuur te beschermen
- Voor elke gift van 40 euro of meer krijg je een fiscaal attest
Help Scheldevallei Moerzeke-Kastel groeien
Gift via overschrijving
Op stap met een ervaren wandelgids
Wil je de Scheldevallei Moerzeke-Kastel verkennen onder begeleiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak met Koen De Budt of Frans Van Havermaet via wandelgidsmoerzekekastel@natuurpunt.be.
Iets te melden?
Zijn er wandelbordjes verdwenen? Heb je iets te melden over een natuurgebied? Bezorg ons je feedback.