Abdij van Park wordt eerste beschermde korstmossenhotspot van België

Op de muren van de abdij van Park in Heverlee werden een aantal bijzondere korstmossen gevonden voor Vlaanderen. Om deze zeldzaamheden te beschermen zal de abdij worden uitgeroepen tot eerste beschermde korstmossenhotspot van België en wordt bij de restauratie rekening gehouden met deze steenbewoners. 

Momenteel wordt de abdij van Park te Heverlee gerestaureerd. Op vraag van de “Vrienden van de abdij van ’t Park VZW”, een vrijwilligersvereniging die zich sinds 1929 inzet voor de culturele ontsluiting van de Abdij van Park, werd gevraagd een inventarisatie uit te voeren van de steenbewonende lichenen. Medewerkers van het Agentschap Plantentuin Meise en de Vlaamse Werkgroep Bryologie en Lichenologie (VWBL) bezochten gedurende twee dagen de site.

Afbeelding

Met behulp van een ladder werden de abdijmuren twee dagen onderzocht door lichenologen of korstmosspecialisten (foto: Daniel De Wit).

Heel wat naar Vlaamse normen bijzondere soorten werden aangetroffen: Bruin hunnebedschildmos (Xanthoparmelia loxodes), Dijkschotelkorst (Lecanora rupicola subsp. rupicola), Donkere citroenkorst (Caloplaca variabilis), Gewoon landkaartmos (Rhizocarpon geographicum subsp. tinei ), Grauwe schotelkorst (Rinodina teichophila), Oosterse schotelkorst (Lecanora pannonica), Zwarte schotelkorst (Tephromela atra) en Zwavelgroene schotelkorst (Lecanora sulphurea). Nagenoeg alle bijzondere soorten die we aantroffen zijn soorten die in België hoofdzakelijk gevonden worden in het Ardens district op rotsen bestaande uit silicaatgesteente. Vijf van deze soorten staan in Nederland op de Rode Lijst. België heeft geen Rode Lijst voor korstmossen maar de hierboven vermelde soorten zijn in Vlaanderen allen zeldzaam tot zeer zeldzaam. De Grauwe schotelkorst wordt hier nu voor het eerst in Vlaanderen gemeld. Toch is het mogelijk dat deze onopvallende soort vaak over het hoofd gezien wordt.

Afbeelding

De Dijkschotelkorst is de meest zeldzame soort die in de Abdij van Park werd gezien, ze is slechts van drie locaties in Vlaanderen gekend en is in het veld op naam te brengen. (foto: Daniel De Wit).

Alle gekende locaties van de overige soorten betreffen kerken, muren rond kerken, abdijmuren, oude grafstenen en eenmaal een kasteelmuur. Deze muren zijn onderhevig aan verval en indien bij restauratie geen rekening gehouden wordt met lichenen, is en een risico dat ze verdwijnen. Korstmossen op muren zijn pioniers, maar ze vestigen zich traag en brengen geen schade toe aan de muren. Het initiatief van  de Vrienden van de Abdij om deze kwetsbare soorten te beschermen verdient dan ook lof.

Tekst: Dries Van den Broeck, lichenoloog Agentschap Plantentuin Meise & secretaris VWBL
Foto’s: Daniel De Wit, vrijwilliger Agentschap Plantentuin Meise & lid VWBL