Bandstipspanner nieuwe nachtvlinder voor Vlaanderen

Op 21 mei werd in Koksijde een nieuwe nachtvlinder voor Vlaanderen gevangen: de Bandstipspanner. Deze soort werd al éénmaal eerder in ons land gezien (in de Gaume) en werd al eerder als zwerver opgemerkt in Engeland. De waarneming komt dus niet geheel onverwacht.

Onder de nachtvlinders vormen stipspanners niet meteen de meest gemakkelijke groep. Het zijn kleine tot middelgrote macro-nachtvlinders met doorgaans een middenstip op de voor- en achtervleugel, vandaar de naam. Veel soorten zijn lastig herkenbaar, maar de Bandstipspanner vormt daarop een uitzondering. De donkere schaduw die als een vage band over de voorvleugels loopt, maakt de soort goed herkenbaar.

Dit eerste exemplaar voor Vlaanderen werd gevangen (en weer losgelaten) in de Schipgatduinen in Koksijde tijdens een grote nachtvlindervangst die kaderde in een 1000-soortendag die Natuurpunt Westkust i.s.m. het Duinenhuis organiseerde. Een team van zes nachtvlinderaars stelde er maar liefst 14 nachtvlindervallen op die in totaal een lijst van 132 soorten nachtvlinders opleverden.

De Bandstipspanner was de meest bijzondere, maar wellicht betreft het hier een zwerver. De soort heeft in Europa een zuidelijke verspreiding en komt vooral in de mediterrane regio voor, waar hij lokaal talrijk is. Het is een warmteminnende soort die struweel (maquis), olijfgaarden en hellinggraslanden als leefgebied verkiest. In Frankrijk komt de Bandstipspanner tot in de noordelijke helft van het land voor en ook in het noordwesten was hij al waargenomen. Uit België ligt één eerdere melding voor: op 5 augustus 2007 in de Gaume, de warmste regio van Wallonië.

De precieze leefwijze van de Bandstipspanner is nog niet gekend. De literatuur vermeldt duizendblad, windesoorten, salie, hoornbloem en andere planten als voedselplanten voor de rups, maar die informatie is gebaseerd op kweekexperimenten, waarbij rupsen eten van blaadjes die worden aangeboden. Dat weerspiegelt niet noodzakelijk hun voorkeur in de vrije natuur. Wel is duidelijk dat de rupsen, net als die van andere stipspanners, graag verdorde blaadjes eten.

Wie ook eens van de wondere nachtvlinderwereld wil proeven, kan dit weekend deelnemen aan de Nationale nachtvlindernacht. Op 20 locaties verspreid over Vlaanderen kan je onder begeleiding van kenners naar nachtvlinders gaan kijken. Interesse? Kijk eens op www.natuurpunt.be/nachtvlindernacht.

Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie
Foto: Regis Nossent

Met dank aan de waarnemers: Diederik d’Hert, Ruben Recour, Davy De Groote, Jurgen Dewolf, Eef Thoen en Régis Nossent.