Bijvriendelijk beheer levert op in Lanaken

In opdracht van de gemeente Lanaken onderzochten bijenspecialisten van Natuurpunt Studie in 2021 enkele groengebieden en kerkhoven in de gemeente. Niet minder dan 150 bijensoorten werden waargenomen. Door dit onderzoek konden we vaststellen welke bijensoorten gebruik maken van het openbare groen. Daarnaast werd nagegaan hoe goed het beheer van de terreinen aangepast is aan het voorkomen van die soorten.

Lanaken staat al langer bekend als één van dé bijenhotspots in Vlaanderen. De ligging op de grens tussen de Kempen en de kalkrijke leemregio, in combinatie met de aanwezigheid van de bloemrijke graslanden langs de Grensmaas en het Albertkanaal zorgt voor een erg grote diversiteit in biotopen en daaruit volgend een grote soortenrijkdom van bijen. Tot nu toe was echter niet bekend of ook het openbaar groen daar een steentje tot kan bijdragen.

Verspreid over de gemeente werden daarom een tiental gebieden geselecteerd die op verschillende dagen, verspreid over het jaar, onderzocht werden. De resultaten waren erg goed! Van de 182 soorten die reeds in waarnemingen.be gemeld zijn in deze gemeente, vonden we er 150 terug in de geselecteerde gebieden! Bovendien betrof het niet enkel algemene, niet-bedreigde soorten, zoals we in andere steden vaak zien, maar ook bedreigde en zeldzame soorten, zoals de blauwe zandbij, grote wespbij of grote veldhommel. 

Het is wel belangrijk om in het achterhoofd te houden dat het vinden van enkele bijen van een bepaalde soort op een bepaalde plek niet zozeer betekent dat deze groenzone ook geschikt is om een permanente populatie te huisvesten van die bijensoort. Misschien kunnen ze tijdelijk gebruikt worden, of dienen als ‘wegrestaurant’ voor dieren die een nieuwe plek zoeken. Maar dit zijn eveneens belangrijke functies!

Het mannetje grote wespbij dat aangetroffen werd in een klein stukje groen (bufferbekken) op het industriegebied van Lanaken. Het is een koekoeksbij die nestjes van de eveneens zeldzame langhoornbijen parasiteert. (foto: Ward Tamsyn)

Hoewel het beheer van het openbaar groen van Lanaken al zeer natuurgericht is, waarbij onder meer schapenbegrazing wordt ingezet, en de beplanting gebeurt met belangrijke voedselbronnen voor bijen, zoals wilgen, is er nog ruimte om de situatie voor bijen te verbeteren. Men kan bijvoorbeeld meer aandacht besteden aan een continu voedselaanbod,  zoals bijvoorbeeld het faseren van de maai- en graasbeurten, zodat het volledige terrein niet in één keer gemaaid of begraasd wordt. Ook het vergroenen van de kerkhoven is een werkpunt.

Bijen hebben naast voedsel, ook een nestplaats nodig. Voor de bovengronds nestelende bijensoorten zijn er in enkele gebieden nog maatregelen nodig om het nestaanbod te verhogen.

Dit onderzoek werd uitgevoerd door Natuurpunt Studie en Nature-ID, in opdracht van de gemeente Lanaken.

Het volledige rapport is hier te lezen. 

Een overzicht van gemeentelijke bijenplannen, vindt u hier.  Wenst u als gemeente een bijenplan te laten opmaken voor uw gemeente, contacteer dan Jorg Lambrechts ([email protected]).

Tekst: Ward Tamsyn (Natuurpunt Studie) & Bart Hoelbeek (Gemeente Lanaken)