Brugge helpt amfibieën om veilig over te steken

Elk voorjaar trekken amfibieën naar hun voortplantingspoel. Helaas moeten ze hiervoor vaak een weg oversteken, met alle gevolgen van dien. Stad Brugge riep de hulp in van Natuurpunt om de knelpunten in kaart te brengen en oplossingen aan te bieden. Zo kon dit voorjaar nog in allerijl een overzetactie op poten gezet worden en konden 662 dieren gered worden. Voor de overige knelpunten wordt nu bekeken hoe dit aangepakt kan worden.

In Brugge worden al jarenlang op enkele locaties amfibieën overgezet. Maar ondanks deze inspanningen werden op een aantal plaatsen tijdens de voorjaarstrek nog regelmatig veel doodgereden amfibieën gemeld. Daar wil de Stad Brugge iets aan doen. Aan Natuurpunt werd gevraagd om in februari en maart 2020 te onderzoeken waar nog zulke knelpunten aanwezig waren. Vrijwilligers gingen de baan op en registreerden alle dode en levende amfibieën in www.waarnemingen.be. Dit leverde gegevens op van 125 verkeersslachtoffers en 107 levende dieren, geconcentreerd in 3 verschillende zones. Op deze manier konden verschillende ‘blackspots’ in kaart worden gebracht. Eén knelpunt dat net voor de start van het onderzoek werd gemeld door buurtbewoners, werd door de stad Brugge nog snel voorzien van schermen en er werd een overzetactie op poten gezet. Dankzij deze actie konden hier tijdens de voorjaarstrek meteen 662 amfibieën veilig worden overgezet. 

Knelpuntanalyse

Enkele andere knelpunten kwamen tijdens de loop van het onderzoek naar boven (het volledige overzicht van de knelpuntenanalyse kan je hier bekijken). Voor deze locaties wordt momenteel bekeken hoe deze structureel kunnen worden opgelost, bijvoorbeeld door de aanleg van enkele ‘amfibieëntunnels’. Daarbij worden vaste schermen langs de weg geplaatst, die de amfibieën naar één of meerdere tunnels onder de straat leiden. Op die manier kunnen de amfibieën veilig - en zonder verdere menselijke hulp - de overkant van de straat bereiken. Zo’n amfibieëntunnels zijn dus een erg goede oplossing, op voorwaarde dat die ook goed worden onderhouden. Bij gebrek aan onderhoud kunnen amfibieëntunnels zelf een hindernis vormen i.p.v. een hindernis op te lossen, zo blijkt uit een recent onderzoek.

Afbeelding

“Het initiatief van de Stad Brugge toont aan dat met een relatief kleine moeite knelpunten in kaart kunnen worden gebracht die, in een volgende fase, structureel kunnen worden weggewerkt. Ik hoop dat ook andere steden en gemeenten dit voorbeeld zullen volgen om zo, op een kostenefficiënte manier, heel wat dierenleed te voorkomen”, zegt schepen van Openbaar Domein Mercedes Van Volcem.

De paddentrek

Amfibieën brengen de winter meestal door aan land, verstopt onder bladeren, een houtmijt of ingegraven in een ondergronds holte. In het voorjaar ontwaken ze en trekken ze naar hun voortplantingspoel. Doel: een partner zoeken en eitjes afzetten. Door het dichte Vlaamse wegennet moeten veel amfibieën tijdens die tocht een weg oversteken en vaak eindigt zo’n tocht ‘op weg naar nieuw leven’ in een platte dood.

Daarom coördineert Natuurpunt jaarlijks in heel Vlaanderen paddenoverzetacties. Langs de trekroutes worden schermen geplaatst die de amfibieën naar ingegraven emmers leiden. Vrijwilligers controleren die ‘paddenvallen’ dagelijks en zetten alle amfibieën veilig over naar de andere kant van de straat. In 2020 werden op 261 locaties paddenoverzetacties georganiseerd, verdeeld over 127 gemeenten. In totaal konden dit jaar bijna 150.000 padden, kikkers en salamanders worden gered. Toch werden ook nog iets meer dan 8.000 verkeersslachtoffers geregistreerd. En dat is pas het topje van de ijsberg …

Maar op heel wat plaatsen worden nog geen overzetacties georganiseerd en ligt de dodental erg hoog. Via het project 'Dieren onder de Wielen' houdt Natuurpunt een vinger aan de pols van het aantal dieren dat jaarlijks in het verkeer omkomt. In de top 25 staan maar liefst 5 amfibieën. De gewone pad voert de ranking aan met 23.000 ex. 

Geïnteresseerde overheden kunnen voor een knelpuntenanalyse contact opnemen met [email protected].

Tekst: Simon Feys, Jorg Lambrechts, Dominique Verbelen (Natuurpunt Studie)