CSI Arabel: Velde deze Belgische spin een pad?

Een opmerkelijke waarneming en bijhorende foto bereikte ons op 1 augustus 2016: een pad die dood in het web van een Broeikasspin hangt. Onze Belgische spinnen houden het doorgaans op ongewervelde prooien van meer bescheiden omvang. Spinnenwerkgroep Arabel onderzocht de Crime scene.

Spinnen staan bekend als predatoren van ongewervelde dieren zoals insecten, pissebedden en duizendpoten. Uit tropische gebieden bestaan er wel wat gedocumenteerde verslagen van spinnen die gewervelde dieren vingen en opaten. Zo is van grote soorten vogelspinnen gerapporteerd dat ze kikkers, vogels, hagedissen en zelfs slangen (o.a. een 30 cm lange adder en een 45 cm lange ratelslang) konden verorberen. Ook uit de tropen zijn verschillende gevallen bekend van kleine vogels en vleermuizen die gevangen waren in het web van grote wielwebspinnen (Nephila spp.). Tot slot zijn er enkele artikels geschreven over Zwarte weduwen die erin slaagden om door de combinatie van hun sterke web, een snelle interventie en hun sterke gif kleine slangen te overmeesteren.

Afbeelding

De Broeikasspin, etend van de pad (foto: Sancho Vanherck)

Bij ons staan enkel de Gerande Oeverspinnen (Dolomedes spp.) en de Waterspin (Argyroneta aquatica) erom bekend dat ze er soms in slagen om een visje of een salamander te verschalken. Groot was dan ook de verbazing toen Sancho Vanherck op 1 augustus deze waarneming postte op waarnemingen.be. Het gaat om een dood exemplaar van de Gewone pad, dat opgespannen hangt in het web van een Broeikasspin. Dat is een soort die lang geleden bij ons werd ingevoerd. Een hele periode leefde ze enkel in serres en andere warme gebouwen, maar ondertussen wordt ze ook regelmatig in openlucht gevonden. De spin is op de foto duidelijk aan het eten van de pad.

Omdat we slechts beelden hebben van de crime scene op het moment dat het slachtoffer reeds is overleden, moeten we gedeeltelijk speculeren over wat hier heeft plaatsgevonden. Een aantal indicaties wijst er echter op dat de spin de pad wel degelijk actief gevangen heeft.

1. Zo is er de positie van de pad. De gestrekte poten wijzen er in tegenstelling tot de ingetrokken poten bij een “vredige dood” op dat de pad nog leefde op het moment dat ze door de spin in haar web werd gehesen.

2. Broeikasspinnen zijn geen aaseters en hijsen dus geen grote dode voorwerpen in hun web om er dan van te gaan eten.

3. Zij reageren enkel op levende organismen die een beweging voortbrengen via de draden van hun web die aan de bodem zijn vastgemaakt (de zogenaamde galgdraden).

Het web van de Broeikasspin is erg sterk. Kogelspinnen (de familie waartoe ze behoort) met een dergelijk webtype hanteren een speciaal hijs-systeem om grote prooien omhoog te krijgen. Daarbij maken ze enkele stevige draden vast aan de prooi en hijsen ze die uiteindelijk van de bodem door telkens één van de bevestigde draden een klein beetje naar boven te trekken en die dan te verankeren. Het gif van kogelspinnen is vaak sterk. De bekendste kogelspinnen zijn waarschijnlijk de Zwarte weduwen (Latrodectus spp.). Mensen hebben echter niets te vrezen van de Broeikasspin.

Het tafereel speelde zich af in een hoekje van een veranda. De kans is dus wel reëel dat de pad al redelijk verzwakt was door een gebrek aan voedsel en door uitdroging in de warme veranda.

Een ander opmerkelijk geval van een “gewerveldenmoord” door een spin in ons land, vond plaats begin jaren ‘90, toen een Kruisspin een jonge Muurhagedis verschalkte in de buurt van Purnode (tussen Namen en Dinant). Gerd Van Spaendonck nam daar toen onder meer onderstaande foto van.

Afbeelding

Jonge Muurhagedis, verschalkt door een Kruisspin in de vallei van de Bocq (s.d., vermoedelijk 1991 of ‘92) (foto: Gerd Van Spaendonck)

Tekst: Koen Van Keer, ARABEL
Foto’s: Gerd Van Spaendonck (Hyla) en Sancho Vanherck