Daar komt de winter: vergeet de vogels niet

De eerste vriesnachten en -sinds gisteren- zelfs de eerste Vlaamse sneeuwval zijn een feit. Door extra te voederen help je vogels de aanbrekende winter door. Zorg zeker ook voor een bakje drinkwater, want door de grote droogte van de afgelopen maanden is er in de vrije natuur maar weinig water te vinden. Wie nu systematisch begint te voederen, heeft deze winter gegarandeerd meer vogels op de voederplank.

De winter is voor vogels een taaie periode: insecten verdwijnen onder de grond, bessen zijn geplukt, regen en sneeuw maken het moeilijker om zaden te vinden. Bovendien zijn de dagen erg kort en is er weinig tijd om voedsel te zoeken. Onze standvogels kennen hun vaste plekjes, maar de pas aangekomen wintervogels uit het noorden moeten echt op zoek. Toch is dit net de periode waarin ze extra veel energie nodig hebben om hun lichaamstemperatuur op peil te houden. Tijd om bij te voederen dus.

Volgens de wetten van de biologie hoef je vogels eigenlijk niet bij te voederen. Maar er zijn een aantal redenen waarom we adviseren om dat toch te doen. Vogels verteren bij strenge vorst snel hun vetreserves om een hoge lichaamstemperatuur van om en bij de 40°C te behouden. Een winterkoninkje kan in een koude winternacht daardoor tot wel 10% van zijn eigen lichaamsgewicht verliezen. Bovendien is het natuurlijke voedselaanbod van vogels in ons land de voorbije decennia sterk afgenomen door verstedelijking, industrialisering en intensivering van de landbouw. Daardoor zijn ze aangewezen op onze hulp.

Natuurlijke voeding zoals zaden en granen zijn erg gewenst en vooral zonnebloempitten vallen in de smaak. Vetbollen zijn in koude omstandigheden ook zeer nuttig: ze voorzien de vogels van extra energie en vet. Dat kan het verschil maken. In elk geval is zorgen voor variatie een goed idee. Kleine voederplaatsen op verschillende plaatsen in de tuin werken doorgaans trouwens beter dan één grote. Zo krijgen de verschillende soorten de kans om op verschillende plaatsen te eten en wordt het voor grotere vogels als duiven moeilijker om zich meester te maken van de hele voedertafel.

Afbeelding

Extra aandachtspunt voor dit jaar: voorzie een bakje drinkwater, dat je regelmatig (dagelijks) ververst. Door de grote droogte van het afgelopen jaar staan heel wat natuurlijke drank- en wasplaatsen kurkdroog. (fot: Karel Albrecht)

Vroeg begonnen is half gewonnen
Vanaf de herfst, wanneer het flink kouder wordt, de bessen op geraken en insecten in de grond kruipen, beginnen tuinvogels aan de verkenning van hun ideale winterparcours. Dat vaste parcours bevat toplocaties waar ze zeker zijn van voedsel en veiligheid. Dat is cruciaal, want de winter kan soms ongenadig hard en onverwacht toeslaan. Vogels die pas na de winterprik beginnen zoeken, komen vaak te laat. Je krijgt een schitterend schouwspel in ruil voor je voederinspanningen. Vogels die doorgaans verscholen blijven of in een flits voorbijvliegen, laten zich rond zo’n voederplaats veel beter bekijken.

Op 26 & 27 januari organiseert Natuurpunt Het Grote Vogelweekend. Duizenden burgers worden dan onderzoekers voor één dag en brengen samen de Vlaamse tuinvogels in kaart. Zo’n massa gegevens zou een team wetenschappers nooit bij elkaar kunnen krijgen.

Alle tips om vogels naar je tuin te lokken en te voederen lees je op de website van Het Grote Vogelweekend.

Tekst: Gerald Driessens, Natuurpunt Studie
Foto: Geert Vanhulle & Karel Albrecht