Eerste Bruinvis van het jaar op de Schelde

Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie op dinsdag 13 mei 2014

Gisterenmorgen rond 11 uur zag Freddy Van de Velde, een alerte medewerker van de politie, een Bruinvis op de Schelde ter hoogte van Wetteren. Het dier zwom tegen de stroom in, richting Melle en Gent. Het gaat om de eerste waarneming van een Bruinvis op een Belgische rivier dit jaar. Dat is opvallend: in het voorjaar van 2013 werden 150 waarnemingen gedaan op de Rupel en Schelde. Natuurpunt roept op om zowel zwemmende als aangespoelde Bruinvissen te melden via bruinvis.zoogdierenwerkgroep.be. Zo wil de natuurvereniging meer informatie verzamelen over het fenomeen en tegelijk het hoge sterftepercentage terug dringen.

Waarom Bruinvissen de laatste jaren de rivieren opzwemmen is nog onduidelijk. Ook het grote verschil in waargenomen aantallen tussen vorig en dit jaar is met wat we nu weten niet te verklaren. Feit is dat de waterkwaliteit en de daaraan verbonden aanwezigheid van vis onze rivieren een stuk aantrekkelijker gemaakt hebben voor de zeezoogdieren. Omwille van de watervervuiling, bejaging en voedselgebrek waren waarnemingen van Bruinvissen op de Schelde en de Rupel de voorbije 100 jaar eerder zeldzaam. Maar de laatste tien jaar ondergingen de Schelde en de Rupel een echte metamorfose; de waterkwaliteit ging er op vooruit en je kan er tegenwoordig weer een dertigtal vissoorten terugvinden.

In het voorjaar van 2013 werden meer dan 150 waarnemingen gedaan van Bruinvissen op de Schelde en de Rupel. Omdat de dieren erg opvallend zijn en de rivieren op- en afzwemmen, gaat het wellicht om een twintigtal verschillende exemplaren. Om welke reden de Bruinvis landinwaarts zwemt, is niet helemaal duidelijk. Een mogelijke verklaring kan zijn dat ze prooien achterna zwemmen. Zeevissen als de Spiering en de Fint zwemmen in de lente massaal de stromen op om er te paaien in de ondiepere gebieden.

Het zwemavontuur van de Bruinvis loopt helaas heel vaak slecht af. Van de naar schatting 20 Bruinvissen die vorig jaar op de Schelde en de Rupel gesignaleerd werden, zijn 13 exemplaren dood aangespoeld. Hoe dat komt is nog onduidelijk. De Zoogdierenwerkgroep van Natuurpunt is daarom gestart met een grote telcampagne om het fenomeen van de trekkende Bruinvissen te onderzoeken en om zo te weten te komen welke maatregelen we kunnen nemen om dit fantastische zeezoogdier opnieuw veilig in onze rivieren te laten zwemmen.

Iedereen die in of bij het water vertoeft, kan helpen door waarnemingen van dode of levende Bruinvissen in de Schelde of Rupel door te geven via de website bruinvis.zoogdierenwerkgroep.be

Hoe herkennen?

In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, is de Bruinvis een zoogdier en geen vis. De rug is donker (grijs- of bruinachtig), de buik is licht tot wit. Het is de kleinste walvisachtige in Europese wateren, maar toch kan een volwassen exemplaar tot 1,80 meter lang worden. Bruinvissen verblijven slechts korte periodes boven het wateroppervlak en je zal vooral de driehoekige rugvin kunnen waarnemen. Kenmerkend voor de soort zijn de kleine, driehoekige rugvin, stompe snuit en voorhoofdsbult.

Tekst: Diemer Vercayie, Natuurpunt Studie & Hendrik Moeremans, Natuurpunt
Foto: Guy Borremans, Joachim Pintens, Luc Verhelst