Europees beschermde Vermiljoenkever voor het eerst in ons land

De afgelopen jaren waren er al meldingen van de Vermiljoenkever (Cucujus cinnaberinus) vlak over de grens in Nederland. Verder onderzoek door de provincie Limburg leverde eerste meldingen op van deze knalrode kever in de Dommelvallei in Noord-Limburg. Ondertussen werd de soort ook gevonden in Beringen. De soort is Europees beschermd en moet het hebben van dood hout in natte valleien.

De glanzend rode Vermiljoenkever is erg opvallend en meet 11-15 mm. Kop en halsschild zijn glanzend rood, terwijl de dekschilden mat rood zijn. De poten, de sprieten en de bovenkaken zijn zwart. Zowel de larve als de kever zijn sterk afgeplat: op die manier zijn ze aangepast voor een leven achter de schors van bomen. Zijn voorkeurshabitat bestaat uit weinig vermolmde staande of liggende stammen van dode loofbomen, die op een vochtige plaats staan.

De soort heeft een voorkeur voor populieren, maar kan ook gevonden worden onder de schors van eik, abeel, wilg, es, esdoorn, den, haagbeuk en spar. De larven zijn aan het einde van de tweede zomer volgroeid en verpoppen dan tot kever. Vervolgens overwinteren ze onder de schors van de broedboom om het volgende voorjaar uit te vliegen. De larven worden echter vaker en gemakkelijker gevonden dan volwassen kevers.

De Vermiljoenkever is een Europese habitatrichtlijnsoort met een ruime Europese verspreiding. Het zwaartepunt van de verspreiding ligt in Centraal-Europa. Recent is de soort echter zijn leefgebied aan het uitbreiden, daarvan getuigt ook deze recente vondst in ons land. Deze Europese uitbreiding valt te verklaren door grootschalig habitatherstel. Onze rivieren waren eeuwenlang gekanaliseerd en de valleigronden gedraineerd. De bossen op deze standplaatsen werden intensief beheerd en zo goed als alle dikke bomen werden geoogst. De laatste decennia werd er echter werk gemaakt om rivieren opnieuw te laten meanderen en valleigebieden te vernatten. De terugkeer van de bever hielp daar ook bij.

Tot slot werden veel populierenbossen uit productie genomen en omgevormd tot natuurgebieden waar afgestorven bomen konden blijven staan. Door vernatting en windval werden zo op korte tijd valleibossen gecreëerd met veel dikke dode bomen, het ideale leefgebied van deze soort.

De eerste twee kevers van ons land werden aangetroffen in een nat populierenbos met zomereiken in Hamont-Achel. Nadien werden er nog drie andere vindplaatsen toegevoegd aan het lijstje: twee in Neerpelt en een in Beringen.

Bescherming

Met de Vermiljoenkever hebben we er in België een Europees beschermde habitatrichtlijnsoort bij. Zijn leefgebied is volop aanwezig in Vlaanderen door de vele afstervende populierenbossen. We kunnen dan ook verwachten dat er nog nieuwe vindplaatsen van deze soort zullen opduiken. Als we de soort hier op lange termijn willen behouden, is het belangrijk om ervoor te zorgen dat er voldoende dikke dode bomen in valleibossen blijven voorkomen. Zachte houtsoorten zoals populier en wilg rotten immers snel. Het is daarom belangrijk om te zorgen dat nieuwe bomen van verschillende soorten en leeftijden kunnen opgroeien en oud worden om toekomstig habitat te voorzien.

Tekst: Luc Crèvecoeur (Provinciaal Natuurcentrum), Arno Thomaes (INBO)
Foto: Tim Faasen
Lees het volledige artikel