Geen paniek om opmars van valse wolfspinnen

Onheilspellende berichten vanuit Nederland: “Grote giftige spin rukt op” kopte het Algemeen Dagblad. De spin in kwestie is de valse wolfspin en die wordt tegenwoordig een pak meer gemeld dan vroeger. Dat is niet alleen in Nederland zo, maar ook in Vlaanderen. Wat voor beestje is dat precies en moeten we ons daarom zorgen maken?

Warmteminnend

De valse wolfspin is van oorsprong een mediterrane soort. Via transport (vakantiegangers!) is de spin in ons land verzeild geraakt. Precies omdat het een warmteminnende soort is, overleeft ze goed binnenshuis. Daarmee past ze in het rijtje van spinnen die we vooral binnenshuis vinden, zoals getijgerde lijmspuiter en grote trilspin. Toch blijkt de valse wolfspin ook regelmatig in openlucht te vertoeven, maar steeds in de onmiddellijke nabijheid van gebouwen. Helemaal nieuw is ze niet: de eerste waarnemingen voor ons land gebeurden in centrum Gent in 2004. Nadien volgden nog meer waarnemingen, wat doet vermoeden dat de valse wolfspin zich hier vrij snel wist te vestigen. Lange tijd bleven de meldingen schaars, maar vooral sinds 2020 lijkt de soort een pak algemener.

Afbeelding

 Evolutie van het aantal meldingen van de valse wolfspin (bron: www.waarnemingen.be). 

Afbeelding

Verspreidingskaart van de valse wolfspin in Vlaanderen. De concentraties van meldingen in stedelijke gebieden vallen op. 

Gevaarlijk?

Los van haar opvallende en weinig aaibare verschijning veroorzaakt de opmars van deze spin vooral deining omdat ze gekend staat omwille van haar pijnlijke beet. Bovendien gaat ze gemakkelijker tot bijten over dan andere spinnen. Wie een valse wolfspin in huis aantreft, moet dus een beetje voorzichtig zijn. De truc met het glas en het papiertje kan je echter ook bij deze soort toepassen (leeg glas over de spin zetten, een stevig papiertje eronder schuiven en vervolgens de spin buiten zetten). Een mens actief ‘aanvallen’ zal ze nooit doen, maar blijkbaar voelt ze zich sneller bedreigd dan vele andere spinnensoorten.

Invasief?

Als er al een zekere bezorgdheid over deze opmars terecht kan zijn, dan is het omdat het mogelijk om een invasieve soort gaat. Niet alleen kan ze bij grote uitbreiding in voedselconcurrentie gaan met de spinnensoorten die nu al in en aan onze huizen leven, ze blijkt ook die andere spinnen zelf aan te vallen en te verorberen. Om die redenen staat de valse wolfspin bv. in Zwitserland al sinds 2006 geboekstaafd als invasieve soort. Ook in de Verenigde Staten is ze ingevoerd en ondertussen in bepaalde delen van California algemeen.

Geen echte wolfspin

Wolfspinnen zijn een familie van spinnen die geen web maken, maar al rondkruipend op prooien jagen. Omdat ze soms in hoge dichtheden voorkomen, dacht men vroeger dat ze net als wolven in groep jaagden. Maar dat klopt niet. In België komen een veertigtal soorten wolfsspinnen voor. De valse wolfspin behoort echter niet tot de wolfspinnen, maar tot een andere familie: de Zoropsidae oftwel ‘valse wolfspinnen’.

Je kan de valse wolfspin herkennen aan de tekening op het achterlijf (een centrale zwarte vlek), de geringde poten (bleek-donker-patroon) en de grootte (15 tot 18mm, zonder poten).

Afbeelding

Spinnen zien er gevaarlijker uit dan ze zijn. Ook deze Valse wolfspin (foto: Jan Soors).

Sensatiepers

Berichtgeving over spinnen is vaak onnodig onheilspellend. Tot die conclusie kwamen ook onderzoekers die 5348 nieuwsberichten uit 81 landen (40 talen) analyseerden. Niet minder dan 47% van de artikels bevatten feitelijke onjuistheden. Spinnenexperts beschouwden 43% van de artikels als overdreven sensationeel. Heel opvallende vaststelling van de onderzoekers was dat het sensatiegehalte en het aantal foutieve beweringen aanzienlijk daalde wanneer een spinnenexpert door de journalisten werd geraadpleegd, maar niet wanneer andere deskundigen (zoals artsen of verdelgingsfirma’s) werden bevraagd. Het is een vaststelling die ook bij de Belgische Arachnologische Vereniging al vaak werd gedaan: ook artsen blijken nog vaak overhaaste conclusies te trekken en bepaalde ‘beten’ of ‘steken’ te snel aan spinnen toe te wijzen.

We kunnen daar wat lacherig over doen, maar misinformatie leidt soms tot foute beslissingen. Zo werd er in het buitenland al eens een school gesloten wegens een ‘invasie’ van weinig gevaarlijke kogelspinnen (Steatoda sp.) en zette een man zijn huis in brand nadat hij op zijn terras spinnen met een gasbrander te lijf ging. Dat is allemaal onnodig: spinnen kan je gewoon gerust laten of zo nodig, buiten zetten.

Tekst: Wim Veraghtert (Natuurpunt Studie) en Koen Van Keer (ARABEL)