Gewone vinvis vaart de Gentse haven binnen

Maandag voer een Gewone vinvis de Gentse haven binnen op de bulb van de ‘Premium Do Brasil’, een schip dat met sinaasappelsap en sinaasappelconcentraat uit Brazilië aanmeerde in het Sifferdok. Het gaat pas om de vijfde waarneming van deze soort in ons land sinds 1800.

Het dier (een onvolwassen mannetje van 11 ,6 meter) werd in de namiddag door de brandweer losgemaakt en aan land getakeld. Vermoedelijk is de vinvis op zee gestorven en werd het dier opgeschept door het schip. Vandaag werd door wetenschappers van de universiteit van uit Luik een autopsie uitgevoerd om de doodsoorzaak te achterhalen. Vermoedelijk stief de vinvis aan de verwondingen die het opliep nadat het dier door het schip werd aangevaren. Het skelet zal vermoedelijk naar de universiteit van Gent gaan.

De Gewone vinvis leeft voornamelijk in diepere wateren. Hij komt voor in alle wereldzeeën. Rond Europa is hij o.a. te vinden in de Golf van Biskaje en in de Middellandse Zee. Ook in de noordelijke IJszee (tussen Groenland en Spitsbergen) komt de soort voor.  Gewone vinvissen trekken in de zomer naar de poolstreken om er te foerageren. In de winter trekken ze naar warmere wateren om er zich voort te planten.

In de Noordelijke Noordzee werd de voorbije decennia af en toe een Gewone vinvis gezien, vooral rond Schotland. Het aantal ‘recente’ waarnemingen in België is echter uitermate beperkt. Na strandingen in 1939 (bij Oostduinkerke) en 1978 (bij Zeebrugge) spoelde in 1997 een vrouwtje aan op het strand van Raversijde.  Daarna was het wachten tot 22 september 2009, toen een dode Gewone vinvis (een volwassen vrouwtje van 19,9 meter) op de boeg van een schip werd binnengebracht in de Haven van Antwerpen.

Afbeelding

Aanvaringen met schepen vormen een van de moderne bedreigingen voor walvissen, naast geluidsoverlast, chemische verontreiniging en visnetten (foto: Jan Haelters)

Door hun grote omvang en populatiegrootte was de Gewone vinvis altijd een aantrekkelijke prooi voor walvisvaarders. De aantallen werden door de commerciële walvisvaart razendsnel gedecimeerd. De totale populatie wordt momenteel geschat op 119.000 exemplaren, een fractie van de ‘pre-whaling’-populatie, die op ‘enkele miljoenen’ werd geschat. Gewone vinvissen worden sinds 1976 internationaal beschermd en commerciële walvisvaart is sinds 1979 verboden. De soort lijkt zich langzaam te herstellen maar staat toch nog steeds op de Rode Lijst in de categorie ‘bedreigd’. Aanvaringen met schepen worden regelmatig gemeld en vormen één van de ‘moderne’ bedreigingen, naast geluidsoverlast, chemische verontreiniging van de wereldzeeën en verstrikking in visnetten.

Tekst: Dominique Verbelen, Natuurpunt Studie
Foto’s: Jan Haelters, Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN)