Gewone pad
Jan Nijendijk/Saxifraga

Het gaat niet goed met de gewone pad. Maar hoe kan het tij worden gekeerd?

15 mrt 2023
Categorieën
Natuurbericht

Uit omringende landen (Nederland, Verenigd Koninkrijk, Zwitserland) komen verontrustende berichten van drastische afnames van de aantallen padden per populatie. Ook in Vlaanderen lijkt er wat aan de hand, met vooral anekdotische meldingen van sterk verminderde aantallen padden die tijdens de voorjaarsmigratie worden geregistreerd. Hoe groot het probleem is en wat de mogelijke oorzaken zijn, is niet gekend. Dankzij de paddenoverzetacties die Natuurpunt en HYLA met behulp van vrijwilligers sinds 1981 organiseren, is er een schat aan gegevens beschikbaar om dit probleem in kaart te brengen. Onderzoekers van de UGent willen samen met Natuurpunt de ernst van de veronderstelde achteruitgang in kaart brengen en de oorzaak (of oorzaken) van de achteruitgang onderzoeken om adviezen te formuleren in de hoop het tij alsnog te keren.

Het gaat niet goed met amfibieënpopulaties wereldwijd. In Europa gaat bijna twee derde van de amfibieënsoorten achteruit. Onderzoek en acties om verder verlies tegen te gaan, richten zich klassiek op sterk bedreigde soorten, vaak met een klein verspreidingsgebied. Hierdoor is er relatief weinig aandacht voor soorten die algemeen voorkomen en wijd verspreid zijn, zoals de gewone pad. Het verlies van algemene soorten heeft nochtans een relatief grote impact op de gezondheid van het ecoysteem en ecosysteemdiensten.  

Welke hypothesen kunnen de achteruitgang verklaren?

In een eerste fase zullen de gegevens geanalyseerd worden die sinds 1981 verzameld zijn door vrijwilligers tijdens de jaarlijkse overzetacties. Dit zal een inzicht geven in de mate en geografische spreiding van de achteruitgang van (vooral) paddenpopulaties in Vlaanderen. Uit deze analyse zullen ook de eerste hypothesen gegenereerd worden die de waargenomen achteruitgang kunnen verklaren. Waarschijnlijk ligt niet  één enkele oorzaak aan de basis van het probleem, vermoedelijk gaat het om een samenspel van verschillende factoren die negatief inwerken op de populaties.

 

Paddensnoeren (foto: Mark Zekhuis/Saxifraga)

Op zoek naar knelpunten in de levenscyclus van de pad

In een tweede fase zal onderzocht worden waar het knelpunt (of de knelpunten) zitten in de levenscyclus van de pad: van de ontwikkeling van de eieren in het water tot de fase op het land waar de dieren volwassen worden om zich tenslotte terug in het water te gaan voortplanten. Eens die kritische fase(s) geïdentificeerd is (zijn), zal een inventaris gemaakt worden van de mogelijke oorzaken. Dit kan gaan van landbouwpesticiden, andere contaminanten (bv. zware metalen), infectieziekten, wijzigingen in het landgebruik en andere factoren die negatief kunnen inwerken op de pad zelf en/of op haar omgeving (bv. beschikbaarheid van voedsel). Identificatie van de oorzaken zou uiteindelijk moeten leiden tot adviezen die verdere achteruitgang van de populaties moeten tegengaan.

De basis van dit project wordt dus gevormd door de jarenlange inspanningen van de vele vrijwilligers die jaarlijks hun avonden opofferen om padden, kikkers en salamanders veilig de weg over te helpen. Resultaten van dit project zullen breed gecommuniceerd worden via de kanalen van Natuurpunt en aangeboden aan overheden zodat het beleid daarop afgestemd kan worden.

Tekst: Frank Pasmans, An Martel (Universiteit Gent)

 

Gerelateerde nieuwsberichten