Hittegolfpaddenstoel duikt weer op

Op 13 juli dook de zeldzame Compostchampignonparasol nog eens in ons land op. Deze soort werd in de warme zomer van 2006 voor het eerst in Vlaanderen gevonden, toen de temperaturen ook boven de 30 graden gingen. Deze tropische zwam verschijnt op rottend hooi en houtsnippers, liefst na een hevige bui.

Tijdens de warme zomer van 2006 werd de eerste Compostchampignonparasol voor Vlaanderen gevonden op een composthoop in het BLOSO-domein van Hofstade. Een jaar later werd de soort na een extreem warme aprilmaand op een maaiselhoop in Rijkevorsel ontdekt. De derde Vlaamse vondst liet op zich wachten tot 13 juli 2015: de soort werd dan in grote aantallen gevonden in Sint-Job-In-‘t-Goor door Staf Brusseleers.

Champignonparasols lijken op champignons, het zijn ook opruimers (saprofyten) maar een belangrijk verschil is dat de sporen wit zijn in plaats van zwart. Verder heeft deze groep van paddenstoelen broos vruchtvlees en een ongestreepte hoed. Tot zover de gelijkenis tussen de soorten in deze groep. In Vlaanderen komen 13 soorten Champignonparasols voor. Sommige soorten zijn fragiel en klein, andere zijn groot en stevig. Er zijn soorten met gladde hoeden en andere hebben licht of sterk geschubde hoeden. De kleur van de hoed varieert van wit naar bruin tot grijs. Een aantal soorten verkleurt bij aanraking rood (zoals de Compostchampignonparasol en de Gebundelde champignonparasol) maar andere soorten doen dat niet. De Blanke champignonparasol is een algemene verschijning, vaak in gazons. Maar de meeste champignonparasols zijn zeldzaam. Een belangrijk kenmerk om champignonparasols op naam te brengen is de reactie met ammoniak: is de verkleuring niet rood (bij de meeste soorten) maar groen dan is de keuze al beperkt tot slechts enkele zeldzame soorten, waaronder de Compostchampignonparasol.

Afbeelding

De Compostchampignonparasol is een zuiderse soort die vooral voorkomt op plekken waar het plaatselijk erg warm wordt, zoals compost- of maaiselhopen. (foto Staf Brusseleers)

De Compostchampignonparasol (Leucoagaricus meleagris) groeit steeds in grote bundels, waardoor je hem op het eerste zicht gemakkelijk verwart met de Gebundelde champignonparasol. Toch zijn er enkele belangrijke verschillen. De compostchampignonparasol is wat tengerder van postuur, heeft een vluchtige ring (bij de Gebundelde blijft de ring hangen) en kleurt geel bij beschadiging, vooraleer hij rood aanloopt. Verder zijn er nog enkele microscopische verschillen, zoals een onduidelijke kiemporie op de sporen en de schubjes op de hoed die er onder de microscoop anders uitzien.  

De Compostchampignonparasol is bekend als een zuiderse soort die vooral in serres en op composthopen (die warm worden door het composteringsproces) groeit. In Nederland duikt deze soort steeds meer op en ook in Noord-Amerika en Japan is ze bekend. De soort houdt in tegenstelling tot het merendeel van de paddenstoelen van extreme warmte en verschijnt dus op momenten dat er nergens paddenstoelen te vinden zijn.  Mogelijk zouden we deze in Vlaanderen veel meer vinden als we tijdens warme periodes gericht houtsnipper-, compost- en oude maaiselhopen gaan afspeuren.   

Tekst: Roosmarijn Steeman, Natuurpunt Studie
Foto’s: Staf Brusseleers, Paddenstoelenwerkgroep Schijnvallei