Kuhls dwergvleermuis bezoekt Brussel

In Brussel werden de voorbije weken verschillende opnames gemaakt van de Kuhls dwergvleermuis, een mediterrane vleermuissoort die zich recent uitbreidt naar het noorden. De Kuhls dwergvleermuis is een typische cultuurvolger, die vaak groene plekken in steden opzoekt. De Brusselse parken en bossen zijn een echte hotspot voor vleermuizen in België. Deze waarnemingen brengen het aantal waargenomen vleermuizen in onze hoofdstad nu op 20.

Sociale roepjes verraden aanwezigheid

Door hun nachtelijke en verborgen levenswijze zijn vleermuizen niet eenvoudig te vinden. Bepalen welke soort je precies hebt gezien of gehoord, is dan ook geen sinecure. De echolocatie-geluiden van de Kuhls dwergvleermuis lijken sterk op die van de ruige dwergvleermuis, een verwante soort die verspreid over Vlaanderen voorkomt. Wanneer vleermuizen met elkaar willen communiceren, bijvoorbeeld wanneer mannetjes vrouwtjes willen lokken, gebruiken ze sociale roepjes, en die zijn soortspecifiek. In 2012 konden vrijwilligers van de vleermuiswerkgroep Plecobrux één enkele opname maken van de sociale roep van de Kuhls dwergvleermuis, maar daarna bleef het letterlijk stil. Maar de afgelopen maanden kon Nils Bouillard verschillende opnames maken van de soort in Watermaal-Bosvoorde. De toekomst zal moeten uitwijzen of de Kuhls dwergvleermuis een blijver is, of dat het hier gaat om een toevallige passant. 

Afbeelding

Klimaatsoort, stadssoort of beide?

De Kuhls dwergvleermuis is een zuidelijke soort, die algemeen voorkomt in het Middellandse Zeegebied. Het is, net zoals de gewone dwergvleermuis bij ons, een echte cultuurvolger, die vaak in steden en rond menselijke bewoning voorkomt. Daar jaagt ze op muggen en andere kleine insecten. De laatste tientallen jaren breidt deze vleermuissoort zich sterk uit naar het noorden, en komt ze ook voor in Zuid-Duitsland en Midden-Frankrijk. Mogelijk volgt ze hierbij het opwarmend klimaat. Maar ook toenemende verstedelijking kan een rol spelen, want de soort duikt vaak op in steden. Steden zijn doorgaans ook wat warmer dan het buitengebied, en zuidelijke soorten vestigen zich dan ook vaak eerst in zo’n omgeving. Binnen steden zoeken Kuhls dwergvleermuizen de groene, insectenrijke en donkere plaatsen op, zoals (onverlichte) parken, lanen of rivieren. 

Brussel als hotspot voor vleermuizen in België

In de parken en bossen van onze hoofdstad wordt een uitzonderlijk hoog aantal soorten vleermuizen waargenomen. In Brussel zijn tot nu al 20 vleermuissoorten genoteerd. Ook de zeer zeldzame kleine dwergvleermuis, het kleinere neefje van de Kuhls dwergvleermuis, is er permanent aanwezig. Deze soort, die in 1997 nieuw voor de wetenschap ontdekt werd, is typisch voor beboste rivieroevers en vijvers. De vijvers aan de rand van het Zoniënwoud zijn de enige plek in ons land waar de soort regelmatig wordt waargenomen.

Nuttige maar bedreigde soorten

Vleermuizen hebben het niet makkelijk. Veel soorten zijn sterk bedreigd door habitatversnippering en de afname van insecten. Door de coronacrisis en de ongegronde angst dat vleermuizen dodelijke ziektes overdragen, worden vleermuizen extra bedreigd en verstoord, terwijl vleermuisbescherming net nodig is om uitbraken in de toekomst te vermijden. Bovendien zijn vleermuizen ook voor de mens enorm nuttige dieren. Zo eten onze dwergvleermuizen grote hoeveelheden steekmuggen en vliegjes die schade toebrengen aan landbouwgewassen. De Vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt beschermt en onderzoekt vleermuizen in Vlaanderen en Brussel. Ook ondersteunen we projecten voor vleermuizen elders in de wereld.

Wie meer wil weten over vleermuizen kan komend weekend op verschillende locaties in Vlaanderen deelnemen aan de Nacht van de Vleermuis. Een overzicht van alle activiteiten vind je op www.nachtvandevleermuis.be.

Vanavond 27/08/2020 kan je ook gratis deelnemen aan een webinar over vleermuizen. Alle info vind je hier.

Tekst: Nils Bouillard & Daan Dekeukeleire (Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt)