Natuur kreunt onder tropische hitte

Warme lucht uit het zuiden doet de temperatuur deze week oplopen tot een tropische 37 graden. Daarmee kunnen we eind deze week wellicht spreken van de eerste hittegolf van het jaar. Hoe wordt in de natuur gereageerd op het plotse hete weer?

Meer drinken en op het warmste moment van de dag uit de zon blijven: het advies dat mensen ter harte nemen bij tropische temperaturen gaat ook voor andere dieren op. Vogels en onder andere egels gaan op zoek naar water: hen een handje helpen door een lage schaal met drinkwater te voorzien is een goed idee. Het verkleint ook de kans dat de dieren in hun hopeloze zoektocht naar water in een zwembad of een veedrinkbak terechtkomen.

Als het dan toch gebeurd is, kan je een plank, stuk draad of speciale trap leggen zodat de dieren zich uit hun hachelijke situatie kunnen redden. Vooral Steenuilen laten zich in hun zoektocht naar water op het platteland weleens vangen in een drinkbak voor vee. Om dat ter vermijden, kan een veilig alternatief aangeboden worden, Behalve door water op te zoeken, proberen vogels af te koelen door hun bek en verenkleed open te houden.  

Voor Gierzwaluwen en Huismussen, die hun legsels onder de dakpannen van huizen verstoppen, is het uitkijken geblazen. Het wordt behoorlijk heet onder die pannen en jongen dreigen oververhit te geraken. Nog opvallend: de zuiderwind bracht de voorbije dagen vogelsoorten in het luchtruim die je aan de Middellandse Zee zou verwachten: boven Geel werden afgelopen weekend 47 Vale gieren gespot, maandag, drie exemplaren vlogen over Sint-Amandsberg en 25 over Reppel. Daarnaast hangen er opvallend meer Bijeneters in de lucht, zomervogels met een tropisch ogend uitzicht: blauwgroene staart, gele keel en donkere oogstreep.

Afbeelding

Met zijn exotisch verenkleed geeft de Bijeneter dit jaar kleur aan de zomer. (foto François Van Bauwel)

Ook voor amfibieën vormt het hete weer een stevige uitdaging. Heel wat natuurlijke plassen en poelen drogen in razendsnel tempo uit dezer dagen. Voor de larven van salamanders, kikkers en padden zit er dan maar een ding op: ze moeten hun metamorfose sneller dan gepland voltooien. Lukt hen dat niet, dan sterven ze.

Zelfs soorten die we associëren met weldadige zonneschijn als vlinders en libellen hebben het graag een graadje minder. Op koele dagen gebruiken ze de zon om hun lichaamstemperatuur op te warmen. Maar trop is te veel: eens in de buurt van de 30 gradengrens zoekt zelfs een warmteminnende soort als de Heivlinder de schaduw of de koelte van een waterpartij op. Daarnaast ontwikkelen rupsen van vlinders sneller bij warm weer. Maar als hun waardplanten uitdrogen, dan kan er veel sterfte optreden. Bij soorten als de Veldparelmoervlinder, die wel al een goed voorjaar beleefde, vormt de hitte daarom een groot risico. 

Is niemand dan echt blij met de hoge maxima van de komende dagen? Toch wel: met dit warme weer zijn nachtvlinders veel langer actief. Mooi meegenomen is dat voor de vleermuizen die zich het hete weer laten welgevallen. Eens de warme zon onder is, blijft de warmte ’s avonds nog uren nazinderen. Vleermuizen gebruiken die warme zomeravonden om zich op vrijersvoeten te begeven. Ze zakken dan massaal af naar forten en mergelgroeven om er te gaan zwermen. Oudere dieren gaan hun winterverblijf inspecteren en jongere dieren verkennen de locatie. Anderzijds is er een drukke uitwisseling van sociaal contact tussen mannetjes en vrouwtjes: deze hete zomeravonden zijn het enige moment van het jaar dat ze elkaar opzoeken.

Tekst: Hendrik Moeremans, Natuurpunt 
Foto: François Van Bauwel