Nederland is ontsnipperd voor wilde dieren, nu Vlaanderen nog

In Nederland werd een wereldprimeur voorgesteld: alle cruciale knelpunten voor wilde dieren in het verkeer werden aangepakt. Als eerste land ter wereld is Nederland ontsnipperd voor wilde dieren. In ons land sneuvelen er per dag gemiddeld 27.000 dieren onder de wielen. Waar wachten we nog op?

Het Nederlandse wegennetwerk is na het Belgische en het Maltese het meest dense van heel Europa, met meer dan 3 kilometer weg per vierkante kilometer. Die infrastructuur, maar ook het verkeer erop, heeft allerlei negatieve effecten op natuur en biodiversiteit. De effecten op klimaat door uitlaatgassen zijn bekend, maar er zijn ook rechtstreekse effecten op de natuur. Onze verkeersinfrastructuur, zeker de grotere assen zoals snelwegen, kanalen en spoorwegen vormen een barrière voor wilde dieren. Hun leefgebieden worden daardoor in kleine geïsoleerde stukken versneden waardoor de overlevingskans er sterk verkleint.

Meerjarenplan Ontsnippering in Nederland

Nederland identificeerde 178 knelpunten waar snelwegen, spoorlijnen of kanalen de belangrijkste groene (natuurgebieden) en blauwe (waterlopen en moerassen) netwerken doorsnijden. Met het Meerjarenplan Ontsnippering werden deze knelpunten op 13 jaar tijd systematisch aangepakt met meer dan 550 maatregelen. Zo zijn er in Nederland intussen 66 ecoducten gebouwd. Door deze doorgedreven inspanningen van wildrasters en faunapassages kon de das in Nederland recent geschrapt worden van de lijst met bedreigde diersoorten. De das komt weer algemeen voor in Nederland. Het is ook zo goed als zeker dat wolvin Naya gebruik maakte van de aangelegde faunapassages om van Duitsland door Nederland naar Vlaanderen te komen.

10 miljoen  

België heeft (na Malta) het dichtste wegennetwerk van Europa, met meer dan 5 kilometer weg per vierkante kilometer en het behoort qua ruimtelijke ordening tot de meest versnipperde regio’s van Europa. Na tien jaar monitoring via het project Dieren onder de wielen, weten we dat er jaarlijks ongeveer 10 miljoen dieren sterven op de Belgische wegen. Of gemiddeld 27.000 per dag; 1 om de drie seconden.  

In dezelfde periode waarin Nederland 178 knelpunten aanpakte en 66 ecoducten realiseerde werden in Vlaanderen 5 ecoducten gebouwd. Tijd dus om een versnelling hoger te schakelen en in de voetstappen te treden van Duitsland en Oostenrijk die in navolging van Nederland ook gestart zijn met een ontsnipperingsplan.

In Vlaanderen is wel al ontzettend veel voorbereidend werk verricht. Er werden tal van ontsnipperingsstudies gemaakt en voor heel wat snelwegen in Vlaanderen (E40 Oostende-Brussel en snelwegen in provincie Antwerpen) is al onderzocht waar er knelpunten en kansen liggen. Door oefeningen als het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) en Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk (IVON) is ook bekend waar de belangrijke groene verbindingsstructuren in Vlaanderen zijn of zouden moeten komen. Er is recent ook een modelmatige ontsnipperingstool ontwikkeld door het VITO. Kortom de meeste informatie is er. Tijd om dit om te zetten in concrete plannen met een concrete timing en concreet budget.

Tekst & foto's: Diemer Vercayie, Natuurpunt Studie