Ooievaars overspoelen Vlaanderen

Op maandag 31 augustus 2020 werden in Vlaanderen recordaantallen ooievaars gezien. Op trektelpost Zandhoven Heikant kwamen de tellers in totaal aan 412 naar zuidwest overtrekkende ooievaars, in het Turnhouts Vennengebied werden in totaal 287 exemplaren opgetekend en één waarnemer in Vorst-Laakdal zag op een kwartier tijd twee groepen passeren van in totaal minstens 315 exemplaren. Het is uiteraard moeilijk om die grote groepen precies te tellen, maar een simpele foto met de smartphone kan toelaten om achteraf in alle rust de stipjes te tellen. Deze ooievaars gaan overwinteren op het Iberisch Schiereiland of in West-Afrika.

Nieuwe records

Het vorige Belgische record voor overtrekkende ooievaars was 266 exemplaren over Lier Anderstad op 16 augustus 2008. Ook In Nederland sneuvelden de records. Daar stond het landelijk record op 257, nu vlogen er maar liefst in totaal 763 over trektelpost Brobbelbies nabij Uden (Noord-Brabant). Uiteraard is het ondoenbaar om een totaalplaatje te maken van hoeveel ooievaars er nu precies overgetrokken zijn. De aantallen van die grote groepen zijn vaak geschat en, opmerkelijk toch, heel wat groepen worden enkel op telposten gezien en vliegen verder ongemerkt over. Dat heeft ten dele te maken met het feit dat het een weekdag is en ons netwerk van actieve waarnemers minder dicht is. Maar zelfs indrukwekkende groepen van vogels van dat formaat kunnen dus ongezien overtrekken.

Hele maand augustus

De ooievaarstrek kwam begin augustus al stilaan op gang met op 4 augustus 60 exemplaren over Boutersem en op 9 augustus vlogen  er 60 en 80 over Mol en 70 over Oostmalle. Geregeld bleven ook grote groepen pleisteren. Op 8 augustus zaten eral 51 exemplaren bij Maaseik en op 10 augustus 73 in Kieldrecht. Een grote groep in de buurt van Bouwel en Herenthout (140 exemplaren op 20 augustus) haalde zelfs de pers. Ze gingen zoals wel vaker slapen op hoogspanningsmasten en zorgden daar vermoedelijk voor stroomstoringen. 

De laatste 10 dagen van augustus nam de intensiteit van de ooievaarstrek toe. Zo vlogen er op 29 augustus 110 exemplaren over Rosneux en streken er 111 neer bij Maaseik om daar te overnachten. Op 30 augustus vlogen er ook al grote groepen van ca. 100 over de oostelijke helft van het land.

Afbeelding

Groep van welgeteld 145 ooievaars afglijdend naar ZZW over Vorst-Laakdal, 31 augustus, 15u30 (Foto: Bert Leysen)

Vanwaar opeens die hoge aantallen?

Uiteraard kan het best zijn dat de Nederlandse ooievaars (in 2013-2015 waren er 825-1000 broedparen) een fantastisch broedseizoen gehad hebben, maar dat kan nooit dat enorme verschil met andere jaren verklaren. Je zou ook denken dat de trek de afgelopen dagen veel geconcentreerder verliep, maar de hoge aantallen die in de loop van augustus al gezien werden spreken dat tegen. Wellicht gaat het om aanvulling met Deense en Duitse vogels. Maar het blijft gissen. De noordenwind die in de loop van zondag is opgestoken heeft hen zeker een welkom duwtje in de rug gegeven. Dit leverde trouwens ook veel bruine kiekendieven, wespendieven en voor Vlaanderen eveneens recordaantallen purperreigers op (avond 30 augustus 85 exemplaren over overstromingsgebied Kruibeke-Bazel-Rupelmonde).

Alles is relatief

Wij vinden die aantallen ooievaars indrukwekkend, toch stelt dat op Europees vlak niet zoveel voor. In Oost-Europa liggen de aantallen véél hoger. De Europese telpostrecords komen allemaal van Bourgas, een stadje in Bulgarije diep in het oosten van Europa, tegen de Zwarte Zee. Daar werden 58.126 exemplaren opgetekend op 26 augustus 2003, ruim honderd keer meer dus!