Opnieuw uitstekend IJsvogeljaar in de maak

De IJsvogels doen het goed, net zoals vorig jaar. In 2015 werden al 13.000 waarnemingen geregistreerd via waarnemingen.be. Dat is zowat een verdubbeling van het aantal waarnemingen in de jaren voor 2014. Die hogere aantallen hebben we te danken aan de zachtere winters van de afgelopen twee jaar.

De zomer is op haar eind en dus is het uitkijken naar IJsvogels. De kans dat je er één ziet voorbij scheren is best groot, want het kleurrijke vogeltje doet het goed. Dit jaar werden door de vrijwillige waarnemers al meer dan 13.000 IJsvogelwaarnemingen geregistreerd via waarnemingen.be. Vorig jaar klokten we af op ruim 15.000 waarnemingen. Ook al is het op basis van losse waarnemingen niet mogelijk om te zeggen hoeveel IJsvogels er exact zijn, het geeft wel een indicatie. Het is in elk geval zo dat IJsvogels nu vrijwel overal worden opgemerkt waar er zich waterpartijen of beekjes bevinden.

Enkele jaren geleden was dat wel anders. Voor 2014 lagen de waarnemingen een pak lager, tot zelfs de helft (en minder) van de waarnemingen van dit en vorig jaar. Beslist geen toeval. De winters van 2009 tot 2012 waren streng. Te streng voor de IJsvogel, want in tegenstelling tot wat zijn naam doet vermoeden, houdt de vogel niet van vrieskou. Pas vanaf 2012 kon de IJsvogel zich stilaan weer herstellen, vooral dankzij de zachtere winters die volgden. Al werpt ook de voorzichtig verbeterende waterkwaliteit zijn vruchten af, want proper water betekent meer vis en dus meer voedsel.

Afbeelding

Naast zachtere winters is ook de verbeterde waterkwaliteit -en de daarmee gepaard gaande toename van vis- goed nieuws voor de IJsvogel. (foto: Wim Dirckx)

Van IJsvogels is bekend dat de overblijvers na een populatiecrash (door strenge winters) hun kans grijpen om de beste broedplaatsen in te palmen. Dit vergroot de kans op slagen en ook de kans op meerdere broedsels neemt toe. Met zes tot acht jongen per nest en drie tot vier broedsels in goede zomers, gaat het aantal snel weer de hoogte in. Maar één strenge winter en de populatie krijgt opnieuw rake klappen.

IJsvogels zullen volgens sommige onderzoekers dan ook rechtstreeks de vruchten plukken van de klimaatopwarming, doordat strenge winters meer en meer zullen uitblijven. Toch hoort daar een kanttekening bij. Het opwarmen van de aarde wordt vaak onterecht naar het lokale niveau vertaald. Zo zal de globale klimaatopwarming leiden tot meer extreme weerprikken op lokaal niveau. We zullen te maken krijgen met extreem strenge winters, meer stormen, droogtes en regen- en hagelbuien. Ook voor de IJsvogel kan de klimaatopwarming dus nare gevolgen hebben.

September mag dan wel de piekmaand zijn voor de IJsvogel, ook later in de herfst kan je de vogel nog zien opduiken, vooral in de omgeving van water. Heb je een vijvertje in de tuin, steek dan een stok met een horizontale rustpost in het water. IJsvogels gebruiken die graag als uitkijkpost. Zo krijg je het vinnige diertje ook eens in alle rust te zien. Hou ook zeker je oren open, want vaak zal je een IJsvogel eerst van ver horen aanstormen voor je hem te zien krijgt. Hun typische roep doet denken aan het knijpgeluid van een plastieken hondenspeeltje - luister maar!

En je kan nog meer doen voor dit prachtige vogeltje. Zo vinden IJsvogels vaak de dood als raamslachtoffer. Tijdens hun snelle vlucht hebben ze maar weinig tijd om een inschattingsfout recht te zetten en om bij te sturen om obstakels te ontwijken. Probeer daarom je ramen te beveiligen, bijvoorbeeld door vogelstickers te kleven.

Tot slot: vergeet niet je waarnemingen door te geven via www.waarnemingen.be. 

Tekst: Han Lagring, Natuurpunt & Gerald Driessens, Natuurpunt Studie
Foto: Wim Dirckx