Recordgrote kolonie rosse vleermuizen gevonden in het Heidebos in Wachtebeke

Afgelopen weken is bij onderzoek in het Heidebos in het Oost-Vlaamse Wachtebeke een record-kolonie van wel 102 rosse vleermuizen gevonden. Nooit eerder zijn in Vlaanderen zoveel rosse vleermuizen in één oude holle boom gevonden. De ontdekking zet, na eerdere vondsten van de zeer zeldzame mopsvleermuis, het Heidebos opnieuw op de kaart als hotspot voor vleermuizen in Vlaanderen.

Rosse vleermuis

De rosse vleermuis is één van de grootste vleermuissoorten in Vlaanderen. De soort heeft smalle vleugels met een spanwijdte van bijna 40 cm. Vroeger was de rosse vleermuis  eerder algemeen in Vlaanderen, maar de laatste jaren lijkt het erop dat de soort het erg moeilijk heeft. De rosse vleermuis verblijft zowel in de zomer als in de winter in oude holtes in bomen. Vrouwtjes zoeken de holtes - voornamelijk oude spechtennesten - om in groep te verblijven, samen met hun kroost. Om zijn kostje bijeen te zoeken, jaagt de soort het liefst boven open moerassen, natte graslanden, vochtige heide of vijvers. De rosse vleermuis heeft dus een landschap nodig met een afwisseling van bossen met veel oude bomen en open natte natuur in de omgeving.

Onderzoek met warmtebeeldcamera’s

Afgelopen weken onderzocht Joris Everaert de oude Amerikaanse eikendreven in het Heidebos, een reservaat van Natuurpunt in het Oost-Vlaamse Wachtebeke. Met behulp van een warmtebeeldcamera kon een oude spechtenholte gevonden worden waaruit duidelijk veel warmte kwam. ‘s Avonds konden niet minder dan 102 uitvliegende rosse vleermuizen geteld worden. Tot nu telden de grootst gekende kolonies 87 en 88 dieren. Na eerdere vondsten van een grote kolonie van de zeer zeldzame mopsvleermuis is dit opnieuw een topvondst voor het Heidebos. Dit reservaat van Natuurpunt is een echte hotspot voor vleermuizen.

Oude bomen zijn belangrijk - zelfs als het exoten zijn

In Vlaanderen zijn intussen meer dan 20 soorten vleermuizen waargenomen, waarvan ruim de helft net als de rosse vleermuis minstens een deel van het jaar in boomholten verblijft. Ze hebben hierbij een voorkeur voor holtes in oude, levende bomen, omdat de sapstroom van de boom beter isoleert. Het kan tientallen jaren duren voor holtes geschikt worden, het behoud van holle bomen is dus zéér belangrijk.

De grote kolonie rosse vleermuizen in het Heidebos bevond zich in een oude Amerikaanse eik. De vondst onderstreept het belang van oude bomen, zelf als het exoten zijn. In veel streken in Vlaanderen werden Amerikaanse eiken vroeger aangeplant in statige dreven. Deze bomen zijn nu vaak ouder dan de inheemse soorten in de buurt, en bevatten daarom meer holtes. In tegenstelling tot inheemse boomsoorten leven er weinig insecten op de Amerikaanse eik. De boomsoort is dus niet zo interessant als jachtgebied voor vleermuizen, maar zeker wel als verblijfplaats. Bij bos- en natuurbeheer is het dus belangrijk om Amerikaanse eiken met holtes of losse schors te bewaren.

Nacht van de vleermuis

Op 26 & 27 augustus 2022 organiseert Natuurpunt samen met tal van andere verenigingen de Europese nacht van de vleermuis. Zodra de avond valt, kunnen mensen deelnemen aan één van de ruim 40 activiteiten verspreid in Vlaanderen (ook nog enkele begin september). Bedoeling is om jong en oud in te wijden in het leven van deze fascinerende nachtdieren met activiteiten als vleermuis-speurtochten, bezoeken aan forten, grime, bloederige cocktails en nog veel meer. www.nachtvandevleermuis.be

Tekst: Daan Dekeukeleire & Joris Everaert (Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt & Zoogdierenwerkgroep Waas, Durme & Schelde)