Samenwerken aan meer ruimte voor natuur én water in het Viersels Gebroekt

In de vallei van de Kleine Nete, op en rond het Viersels Gebroekt in Zandhoven, werkt Natuurpunt samen met het Departement Omgeving, ANB, de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), de provincie Antwerpen, de gemeente Zandhoven en De Vlaamse Waterweg, aan de afgraving van een historisch opgehoogd overstromingsgebied. In het verleden werd hier een oppervlakte van 3.2 ha valleigrond opgehoogd met bouwpuin uit de omgeving. Natuur en waterberging gingen verloren. Dankzij dit project zal het waterbufferend vermogen van de vallei van de Molenbeek-Bollaak hersteld worden en krijgen de blauwborst en het in Vlaanderen zeer zeldzame zomerklokje er nieuwe kansen.

Naar een duurzame, veerkrachtige Kleine Netevallei

De open ruimte in Vlaanderen staat onder druk. Dat ondervindt ook de vallei van de Kleine Nete en haar zijwaterlopen zoals de Molenbeek-Bollaak. Sinds 2012 verenigen verschillende overheidsdiensten en partners binnen de vallei, waaronder Natuurpunt, zich in een samenwerkingsverband. Hun ambitie: werken aan een duurzame vallei die een antwoord biedt op de klimaatuitdagingen waaronder de aanpak van verdroging, meer ruimte voor water en verdere natuurontwikkeling. Die ambitie leidde tot twee opeenvolgende Strategische Projecten en resulteerde ondertussen al in concrete realisaties en acties op het terrein.

"De Netevallei is een prachtige vallei maar de uitdagingen zijn er groot. Met velen zetten we ons iedere dag in om de vallei te laten uitgroeien tot een veerkrachtig en aantrekkelijk gebied", zegt Cathy Berx, provinciegouverneur Antwerpen.

Herstel van natte natuur én waterberging in het Viersels Gebroekt

Eén van die lopende acties zijn de graafwerken die momenteel uitgevoerd worden op en rond het Viersels Gebroekt in Zandhoven. “De afgelopen maanden is hier het historisch opgehoogd overstromingsgebied afgegraven. Hierdoor krijgt het water weer de kans om tot in het gebied door te dringen. De werken zijn ondertussen halfweg en de regen van de afgelopen weken zette het afgegraven deel helemaal onder water”, zegt Manu Büscher (Natuurpunt Beheer). “Verder zullen we  een oeverzone creëren langs de waterloop en de historische verbinding tussen Molenbeek en Kleine Beek opnieuw in het landschap aanleggen. Hierdoor kan ook het habitat- en leefgebied herstellen op vlak van fauna en flora zoals bijvoorbeeld het Europees beschermde zomerklokje en de blauwborst.”

“Samenwerking in dergelijke projecten is voor ons erg belangrijk,” zegt Marc Florus (Hoofd buitendienst Nete en Benedenschelde bij VMM). “Dankzij dit project kan de Molenbeek-Bollaak, beheerd door VMM, opnieuw water bergen op de afgegraven percelen. Het vastgehouden water voedt op die manier het grondwater.”

Financiële inspanning

Het project kwam tot stand dankzij een Projectsubsidie Natuur waarvoor Natuurpunt in 2019 een aanvraag indiende bij het Agentschap Natuur en Bos. De leden van de opvolgcommissie Kleine Nete nl. De Vlaamse Milieumaatschappij, De Vlaamse Waterweg, Provincie Antwerpen en de gemeente Zandhoven leveren een aanvullende financiële inspanning voor de verwezenlijking ervan.

Afbeelding

De verschillende partners van het project bovenop het nog af te graven stuk grond en met op de achtergrond het reeds afgegraven deel (c) Natalie Sterckx

Dit project geeft mee uitvoering aan verschillende goedgekeurde beleidskaders zoals de Stroomgebiedsbeheerplannen (Kaderrichtlijn Water) waaraan gezamenlijk gewerkt wordt in het focusgebied ‘Bollaak’ binnen het Strategisch project Kleine Nete.

Dergelijke projecten worden uitgevoerd dankzij het Vlaams Minafonds en de Blue Deal. Dat laatste is het programma waarmee de Vlaamse Regering de strijd aangaat tegen droogte en waterschaarste in Vlaanderen. Ook het Departement Omgeving van de Vlaams overheid gaf een subsidie in het kader van 'Proeftuinen Ontharding'.

“Met de Blue Deal willen we van Vlaanderen opnieuw een spons maken. De regen van de afgelopen weken is als het nieuwe goud en moerasgebieden zoals het Viersels Gebroekt zijn cruciaal om het op natuurlijke wijze vast te houden en in de grond te laten sijpelen. Als ik zie hoe alle partners met de neuzen in dezelfde richting aan dit project werken, ben ik een tevreden minister", zegt Zuhal Demir, Vlaams minister van Omgeving.

Meer info op www.dekleinenete.be 

Afbeelding