Sint-Niklaas bezorgd over welzijn van wilde bijen

De stad Sint-Niklaas is bezorgd over het welzijn van wilde bijen en heeft de afgelopen jaren acties op poten gezet om ze actief te ondersteunen. Om de lokale bijendiversiteit in kaart te brengen, heeft het stadsbestuur Natuurpunt Studie aangesteld voor de opmaak van een bijenplan. Op 12 locaties zijn vanaf maart tot en met augustus 2022 inventarisaties uitgevoerd, specifiek gericht op wilde bijen. Daarnaast is er ook gekeken hoe bijvriendelijk de locaties momenteel zijn op vlak van inrichting en beheer en worden specifieke maatregelen voorgesteld om ze (nog) bijvriendelijker te maken.

Tijdens de inventarisaties door Natuurpunt zijn 109 soorten bijen aangetroffen, wat samen met de reeds waargenomen soorten het totale aantal op 114 brengt. Opmerkelijke vondsten waren toch de gewone rozenzandbij (A. fucata), de kruiskruidzandbij (A. denticulata), de rosse kegelbij (C. rufescens) en de glanzende franjegroefbij (L. monstrificum). Gezien de locaties die bezocht zijn en de regio waar Sint-Niklaas in gelegen is, is dit een goed resultaat.

Een belangrijke vaststelling is dat de meest kwetsbare soorten en ook de meeste zeldzame soorten gevonden zijn in de Fondatie van Boudelo en het stadsbos Puytvoet/Puitvoet, de twee onderzochte natuurgebieden. Robuuste natuur blijft essentieel voor het voortbestaan van veel planten- en diersoorten en dat is ook het geval hier. Natuurkernen beschermen en verder versterken is zeer belangrijk.

Gerichte acties

Bemoedigend om te zien is dat de locaties die de stad recent heeft aangelegd, zoals ‘Brasserie Honingdauw’ en het Ecologisch park Clementwijk II, het hoogste scoren op vlak van bijensoorten. Op beide terreinen zijn niet minder dan 52 soorten waargenomen. Dit toont aan dat door gericht acties te ondernemen je op korte tijd er in kan slagen om wilde bijen echt te helpen.

Afbeelding

Ecologisch park Clementwijk II is één van de bijvriendelijkste plekjes in de stad Sint-Niklaas (foto: Maarten Wielandts).

Het belang van inheemse planten

Wanneer tijdens de inventarisaties een bij op een bloem is aangetroffen, is dit ook genoteerd. Zo weten we ook welke bloemen door welke bijen bezocht worden. Zo is er een duidelijk verschil te zien tussen de voorkeur van sociale wilde bijen (hommels) en de solitaire bijen. Ook al hebben ze vaak een voorkeur voor verschillende plantensoorten, een constante is dat inheemse planten voor beide groepen heel belangrijk zijn. We hebben ook bijen geïnventariseerd op aangeplante sierplanten en exoten, maar de inheemse planten trekken de meeste bijensoorten aan.

De planten die het meeste bijensoorten aantrokken zijn: paardenbloem, braam, akkerdistel en gewoon biggenkruid. Dit kan je nalezen in onze analyse over bloembezoek van wilde bijen in Vlaanderen. Deze planten worden doorgaans als ‘onkruid’ beschouwd. Het zijn soorten die spontaan verschijnen. Door ze de ruimte en de tijd te geven om in bloei te staan, kan je wilde bijen al heel hard helpen.

Om de inheemse bloemen waar bijen afhankelijk van zijn, optimaal te laten groeien, moet de bodem ‘verarmd’ worden (de voedselrijkdom moet verlaagd worden) door te maaien met consequent afvoer van maaisel. Dit gebeurt niet altijd en overal in Sint-Niklaas.

Op verschillende plaatsen is de maaifrequentie te hoog, waardoor bloemen bijna niet de kans krijgen om in bloei te komen. Dat sommige terreinen vaak integraal gemaaid worden, waardoor wilde bijen plots zonder voedsel zitten, is ook nefast.

Algemeen genomen mogen we stellen dat Sint-Niklaas een bijvriendelijke stad is. Er zijn in het verleden al concrete stappen ondernomen om openbare terreinen bijvriendelijker te maken en de inventarisaties tonen ook aan dat ze effect hebben. Door de voorgestelde maatregelen in het bijenplan uit te voeren, kan Sint-Niklaas de komende jaren nog extra stappen nemen en als voorbeeld dienen voor de regio.

Het volledige bijenplan kan je hier nalezen: https://www.natuurpunt.be/publicatie/bijenplan-voor-sint-niklaas

Wil jij ook iets doen voor de wilde bijen en andere insecten in je tuin? Doe mee met Maai mei niet!

Tekst: Maarten Wielandts (Natuurpunt Studie)