Slakkenhuistubebij duikt voor het eerst in 65 jaar weer op!
Tijdens een bijeninventarisatie in het duinenreservaat ‘De Westhoek’ in De Panne werd een exemplaar van het tubebijtje Stelis odontopyga gevonden (de soort heeft nog geen Nederlandse naam). Het is pas de tweede keer dat deze soort in België wordt waargenomen. De vorige waarneming dateert van 1954, toen de soort werd ontdekt in Koksijde.
Tubebijen zijn parasitaire bijen. De vrouwtjes van deze soort dringen binnen in nestjes van andere bijensoorten en leggen daar hun eieren. Omwille van deze parasitaire eileg worden deze bijen ook wel ‘koekoeksbijen’ genoemd. Van de bijna 400 bijensoorten die al in België werden waargenomen, zijn er ruim 100 met een parasitaire levenswijze. Stelis odontopyga parasiteert op de Gedoornde slakkenhuisbij, die op haar beurt een nest bouwt in lege slakkenhuisjes. Slakkenhuistubebij lijkt dan ook de meest aangewezen Nederlandse naam voor dit gitzwart bijtje van zo’n 7-tal millimeter groot.
De Gedoornde slakkenhuisbij - die dus de gastheer is van de Slakkenhuistubebij - is een vrij zeldzame soort, die vooral in de duinen nog redelijk verspreid voorkomt. Deze soort voedt haar larven enkel met stuifmeel van composieten. De Slakkenhuistubebij is volledig afhankelijk van een gezonde, stabiele populatie van haar gastheer. Dit verklaart waarom de soort zo zeldzaam is. Maar een klein, zwart bijtje met een onopvallende levenswijze wordt ook gemakkelijk over het hoofd gezien. Mogelijk zullen bij gerichte inventarisatie in geschikt habitat dan ook nog andere populaties worden ontdekt.
De Gedoornde slakkenhuisbij is de gastheer van de Slakkenhuistubebij (foto: Stefan Verheyen).
De Slakkenhuistubebij werd al eerder waargenomen in Duitsland, Frankrijk en het Groothertogdom Luxemburg. In 2019 werd de soort ook voor het eerst waargenomen in het Verenigd Koninkrijk. In Zuid- en Centraal-Europa komt de soort verspreid voor. België ligt op de noordgrens van het verspreidingsareaal. Aangezien heel wat zuidelijke soorten almaar meer oprukken naar het noorden, lijkt het niet onwaarschijnlijk dat ook de Slakkenhuistubebij in de toekomst vaker in België zal opduiken.
De ontdekking van deze bijzondere tubebij werd verricht tijdens een inventarisatie die werd uitgevoerd in het kader van het Interreg-project SAPOLL. Voor dit project werd onder meer een actieplan opgesteld om onze bestuivers te ondersteunen. Daarnaast werd de afgelopen 4 jaar intensief gezocht naar wilde bijen en zweefvliegen, onder meer in de duingebieden van het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB). De auteurs willen dan ook expliciet het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en het ANB bedanken voor de steun.
Tekst: Willem Proesmans & Jens D’Haeseleer, Natuurpunt Studie
Ontvang nieuws over onze natuur en activiteiten rechtstreeks in je mailbox.
Abonneer je op onze nieuwsbrief