Afbeelding
Koeien in de wei
Wim Dirckx

Stikstofakkoord belangrijke stap naar natuurherstel maar zet landbouw niet op duurzaam spoor

10 mrt 2023
Categorieën
Natuurbeleid


De Vlaamse regering heeft vandaag eindelijk knopen doorgehakt in het stikstofdossier. Natuurpunt, Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace, Dryade en West-Vlaamse Milieufederatie reageren tevreden dat het akkoord de druk van landbouw op natuur erkent. Positief zijn de extra middelen voor natuurherstel en de afbouw van de varkensstapel. Maar blind optimisme in technologische oplossingen pakt de grondoorzaak van het stikstofprobleem niet aan en blijft een risicovol toekomstpad voor landbouwers.

Het akkoord moet de stikstofdepositie op de natuur halveren tegen 2030. De Vlaamse regering trekt 3,6 miljard euro uit voor natuurherstel, uitkoopregelingen en investeringssteun voor boeren. Ongeveer de helft daarvan is voorzien om de opgelopen natuurschade te remediëren. Dat is een belangrijk bedrag maar toch verbleekt het bij de 31 miljard euro die Nederland voorziet. 

De cruciale rol van natuurherstel dient best breder en integraler bekeken te worden zodat álle natuur naar waarde geschat wordt, en niet enkel het kleine percentage beschermde natuurgebieden. Gezien de middelen nu enkel ingezet worden voor het kleine percentage Europees beschermde natuur blijft de impact voor de natuurkwaliteit in heel Vlaanderen eerder beperkt. Bovendien werkt dit natuurherstel enkel indien de stikstofdepositie afdoende daalt, zoniet blijft het dweilen met de kraan open.

Daartegenover staat dat het akkoord een doorgedreven focus legt op technologische maatregelen. Deze ‘technofixes’ leveren in de praktijk vaak niet de reductie op die ze beloven, dragen bij aan de verhoging van andere vormen van milieudruk (zoals waterschaarste) en creëren een lock-in situatie als blijkt dat er na 2030 nog bijkomende reducties nodig zijn. Bovendien dreigt dat technologisch optimisme ons weg te leiden van een aanpak van de grondoorzaak van deze crisis: de import van stikstof in de vorm van veevoer en kunstmest worden in het akkoord niet aangepakt. 

Om op lange termijn de hele milieudruk en gezondheidsrisico’s te verlagen, is ondersteuning van landbouwers om te evolueren naar een meer grondgebonden veeteelt met minder dieren en meer eigen voedervoorziening een meer zinvolle maatregel.

De natuur- en milieuorganisaties reageren tevreden dat bijkomende versoepelingen als extern salderen of het verlagen van de grenswaarden voor de landbouw geen integraal onderdeel van het akkoord vormen, maar eerst nog verder onderzocht worden. Extern salderen geeft volgens hen onvoldoende garantie dat publiek geld optimaal gebruikt wordt om de negatieve milieu-impact van stikstof te doen dalen. Bovendien is de versoepeling van de beoordelingscriteria (kdw) momenteel niet aan de orde.

Er is nog veel werk om onze natuur in een goede staat te brengen, en het is voorlopig koffiedik kijken of dit akkoord voldoende zal zijn om de milieu- en gezondheidsdruk van stikstof afdoende te verlagen. Het blijft immers een politiek consensusakkoord. We zien deze beslissing echter wel als een belangrijke stap en stellen vast dat deze Vlaamse regering de stikstofproblematiek stilaan serieus begint te nemen.

Perscontact:
Jos Ramaekers - 0491 39 25 74