Topdagen in het luchtruim: vogeltrek op volle toeren

In april en mei doorkruisen heel wat vogels ons land. Ze zijn op weg naar hun broedgebied. De afgelopen weekends was het weer erg gunstig en dat kon je merken. Duizenden vogels sierden het luchtruim. Vooral de Zwarte wouw verpulverde de records, maar ook de Rode wouw, kiekendieven en valken scoorden. En ook dit jaar werden enkele zeldzame pareltjes gespot.

April en mei zijn de topmaanden in de voorjaarstrek van vogels. Deze periode doorkruisen heel wat soorten onze streken. Ze overwinterden in het zuiden en keren nu volop terug naar hun broedgebieden in het noorden. Sommige soorten landen hier zelfs om te broeden.

Rustige aanloop, stevige eindsprint

Hoewel de vogeltrek meestal gestaag op topsnelheid komt tegen begin mei, bleef het dit voorjaar verdacht rustig op de trektelposten. Misschien zaten de koude nachten (met zelfs nachtvorst) en een frisse noordenwind daar voor iets tussen. Die konden de vogels niet overtuigen om de verplaatsing uit te voeren. Maar toen de wind op 30 april naar het zuidoosten draaide, en de zon de regen verdreef, schoot de vogeltrek, als een goed geschudde champagnefles, met een knal de lucht in. Een ware bom barstte los, met vele duizenden vogels op doortrek.

Roofvogels boven

Dankzij een strakke zuidooster tot wel 5 bft, kon men vooral aan de kust genieten van grote aantallen trekvogels die tegen de kustlijn aan werden geblazen. Maar ook in het binnenland was het druk op de telposten. Vooral roofvogels stalen de show met een stevig voorjaarsrecord van Zwarte wouw op telpost Zoutekreek in Zandvoorde: daar werden 21 exemplaren geteld. Ook over Baaigemkouter trokken 15 exemplaren door. Een groep van 14 Zwarte wouwen verbleef bij een stort in de Gentse kanaalzone. De soort doet het de laatste jaren steeds beter, waardoor er heel wat records sneuvelen. Ook Rode wouwen, verschillende soorten kiekendieven, Smellekens en Boomvalken werden in goede aantallen gezien op 30 april. Met 71 Bruine kiekendieven plaatsten de trektellers van de Fonteintjes in Zeebrugge zich in de top-3 van de dagrecords voor deze soort ooit.

Zeldzame hoogvliegers

Zelfs de Steppekiekendief, eens zeldzame soort die oprukt uit het oosten, kent een boerenjaar. Bijzonder was ook de Dwergarend die Bart Augustijns in Heule kon fotograferen. Afgelopen zaterdag, 6 mei, waren de zwaluwen aan de beurt, want die lieten al weken op zich wachten. De tellers van de Fonteintjes verpulverden met gemak het oude dagrecord van 10.000 Boerenzwaluwen: nu werden er zowat 16.000 geteld. Ook Gierzwaluwen kwamen massaal aan en waren plots terug op de meeste broedplaatsen aanwezig. Ook andere echte zomersoorten zoals Spotvogels en Bosrietzangers en zeldzamere soorten zoals Wielewaal en Zomertortel sijpelen nu het land binnen.

Hard labeur

De vogeltrek betekent hard labeur voor vogelaars die de vogeltrek opvolgen, want al die vogels worden op vaste trektelposten geteld. De vogeltrek blijft een opmerkelijk fenomeen en hoewel we goede vogeltrekdagen vaak kunnen voorspellen, blijken ze op andere momenten weer totaal onvoorspelbaar. Vogeltellers moeten daarom altijd standby staan.

Tekst: Emmanuel Desmet, Natuurpunt & Gerald Driessens, Natuurpunt Studie
Foto: Wim Dirckx