Tropische Oleanderpijlstaart beleeft topjaar in België

2016 blijkt een uitzonderlijk jaar voor de Oleanderpijlstaart. Deze spectaculaire nachtvlinder werd voorheen amper in ons land waargenomen. Vondsten van in totaal 22 rupsen duwen de statistieken voor 2016 dan ook naar ongekende hoogte.

Oleanderpijlstaarten zijn afkomstig uit tropische en subtropische gebieden in Afrika en Azië. Daar vliegen ze het jaar rond. Een deel van de populatie vertoont trekgedrag: jaarlijks migreren vlinders in wisselende aantallen naar het noorden in de hoop nieuwe gebieden te koloniseren. Veel verder dan Zuid-Europa geraken ze meestal niet.

Afbeelding

Een volwassen Oleanderpijlstaart is met zijn spanwijdte van 8 tot 12 centimeter en groene en roze strepen een bijzonder opvallende verschijning.(foto: Ruben Meert)

Veel exemplaren blijven hangen in Griekenland en op Kreta en Sicilië, waar zich mogelijk ook enkele permanente populaties bevinden. Slechts heel uitzonderlijk worden ook bij ons vlinders gezien. In 2014 werden 2 exemplaren waargenomen.

Afbeelding

De spectaculaire rups op oleander in Westvleteren (foto: Chris Snyers)

De soort dankt haar naam aan de geliefkoosde voedselplant van de rupsen, de oleander, die vaak als sierplant wordt gehouden. Het is dan ook op deze plant dat begin september in Erpe-Mere een vijftal rupsen werd ontdekt. Later die maand volgden gelijkaardige gevallen in Ruisbroek en Glabbeek-Zuurbemde. Vorige week ten slotte werden maar liefst 10 rupsen gevonden in Westvleteren. Daarmee werd de oleanderpijlstaart dit jaar in alle Vlaamse provincies behalve Limburg waargenomen.

Door zijn exotische kleurenpracht is de oleanderpijlstaart bijzonder populair bij vlinderkwekers. Hoewel nooit kan worden uitgesloten dat ontsnapte dieren aan de basis liggen van deze waarnemingen, is het zeer waarschijnlijk dat de soort hier op eigen kracht is geraakt. Dit wordt bevestigd door een wijfje dat begin augustus in het Brusselse werd gespot. Vermoedelijk zijn in die periode nog meer drachtige vlinders ons land binnengevlogen, die vervolgens eitjes hebben afgezet op geschikte oleanders.

De gevonden rupsen kunnen het in de vrije natuur nooit meer tot volwassen vlinder schoppen. Onze lage herfsttemperaturen zijn immers dodelijk voor de poppen. Daarom werden de meeste rupsen in overleg met de waarnemers verzameld en op kamertemperatuur geplaatst. Ondertussen zijn de eerste imago’s uitgeslopen en uitvoerig gefotografeerd. Wie weet hoe lang het nog duurt vooraleer er weer zo’n kans komt.

Oleanderpijlstaartrupsen worden heel groot en hebben markante oogvlekken op het borststuk die enigszins lijken op slangenogen. Hiermee proberen ze potentiële vijanden op andere gedachten te brengen. Ondanks hun indrukwekkende uiterlijk zijn ze goed gecamoufleerd tussen de bladeren van de oleander. Vaak wordt hun aanwezigheid vastgesteld door grote uitwerpselen die onder de voedselplant liggen. Wie thuis oleanderplanten heeft, kan best nog deze week een kijkje nemen. Wie weet duiken er nog meer rupsen op.

Geef in dat geval de vondst zeker door via waarnemingen.be.

Tekst: Ruben Meert, Insectenwerkgroep Voelspriet Natuurpunt
Foto's: Alain Weemeeuw, Chris Snyers & Ruben Meert