Tuincentrum haalt bijendodende bestrijdingsmiddelen uit rekken

1 dec 2014
Categorieën
Natuurbericht

Bericht uitgegeven door Natuurpunt op maandag 1 december 2014

Intratuin, de Nederlandse marktleider in tuincentra met ook 5 winkels in België, heeft beloofd om binnen 6 jaar negen soorten bijendodende pesticiden, waaronder enkele neonicotenoïden,  uit de rekken te bannen. Met die belofte geeft de keten gehoor aan de oproep van Greenpeace om niet langer bijendodende pesticiden te verkopen. Nu is het aan de andere tuincentra om dit goede voorbeeld te volgen.

Dat het de laatste jaren - op zijn zachtst gezegd - niet al te best gesteld is met de bijen weten we intussen allemaal. Honingbijen verdwijnen uit hun korven en studies tonen aan dat de wilde soorten het nog slechter doen. Parasieten, ziekten, een nijpend tekort aan bloemen en blootstelling aan allerlei schadelijke pesticiden: de bijen hebben het hard te verduren. Vooral die laatste factor is bijzonder nefast. Bijen zijn namelijk zeer gevoelig voor pesticiden. Door de opname ervan via stuifmeel en nectar worden ze er rechtstreeks aan blootgesteld. Door stofdrift kunnen er bovendien resten van pesticiden in het oppervlaktewater en in de bodem terechtkomen, waardoor de bijen ook zo in aanraking komen met pesticiden.

Uiterst schadelijk zijn de zogenaamde neonicotinoïden of superpesticiden, een recent ontwikkelde groep pesticiden die zeer recent nog verantwoordelijk was voor de dood van 37 miljoen honingbijen in Ontario, Canada. Neonicotinoïden worden gebruikt bij de behandeling van plantenzaden, als bodemontsmetter en als sproeistof. De stoffen worden opgenomen in de plant, waardoor de hele plant giftig wordt. Hierdoor is hij van binnenuit beschermd tegen vraat. Neonicotinoïden zijn een zeer krachtig en lang werkend zenuwgif. Bij herhaaldelijke opname van kleine hoeveelheden van het goedje, raken bijen verzwakt en gedesoriënteerd waardoor ze de weg naar hun kolonie niet meer terugvinden en verzwakt, uitgehongerd of uitgedroogd raken of ten prooi vallen aan parasieten en ziekten. Om een idee te geven hoe schadelijk neonicotinoïden zijn: één maïskorrel die met het gif gecoat wordt, is in staat om 200.000 honingbijen te doden!

Afbeelding
honingbij_leojanssen.jpg

Eén maiskorrel die met neonicotinoïden bespoten wordt, kan de dood betekenen voor 100.000 honingbijen (Foto: Leo Janssen)

Dat de Nederlandse tuinreus Intratuin op aangeven van Greenpeace heeft besloten om 9 soorten superpesticiden uit hun assortiment te schrappen, is goed nieuws. Als marktleider kan Intratuin bovendien zijn voortrekkersrol uitspelen om andere tuincentra ervan te overtuigen niet langer superpesticiden aan de man te brengen. Toch is er nog heel wat werk aan de winkel om de bijensterfte als gevolg van neonicotinoïden in te perken. Zo acht Natuurpunt een volledige ban op het gebruik van neonicotinoïden absoluut noodzakelijk. Frankrijk leverde al het ultieme bewijs dat zo’n ban effectief is: sinds de Franse minister van landbouw in 2004 een verbod op elke toepassingsvorm van imidacloprid (een neonicotenoïde geproduceerd door Bayer) op alle gewassen goedkeurde, kent de Franse honingbijpopulatie een fors herstel. De positieve effecten waren al na twee jaar duidelijk zichtbaar. Het Franse beleid zou dus perfect als model kunnen fungeren voor heel Europa.

Helaas hinkt de Europese regering nog steeds achterop: vorig jaar vaardigde Europa op aanbevelen van het Europese Voedselveiligheidsagentschap (EFSA) een twee jaar durend verbod uit op het gebruik van drie van de negen types superpesticiden voor gewassen die het vaakst door bijen worden bezocht, namelijk maïs, katoen, zonnebloemen en koolzaad. Dit verbod zal echter geëvalueerd worden in juni 2015 en het is voorlopig nog zeer onduidelijk wat er zal gebeuren. Het besluit is op zich een mooie aanzet voor een bijenvriendelijk land- en tuinbouwbeleid, maar helaas volstaat het niet om de bijensterfte in te dijken. Daarvoor is meer nodig dan een beperkt en tijdelijk verbod. Daarom pleit Natuurpunt voor een compleet en permanent verbod op het gebruik van pesticiden. Daarnaast moet de overheid ook natuurvriendelijke landbouwpraktijken promoten waarbij geen of slechts in zeer beperkte mate pesticiden worden gebruikt, zoals biologische landbouw, agro-ecologische landbouw, agrobiodiversiteit, geïntegreerde plaagbestrijding en teeltrotatie. Ten slotte moet er ook ingezet worden op het ‘vergroenen’ van akkerlanden door de aanleg van bloemenweides, hagen en houtkanten, zodat er meer bloemen op de akkers kunnen groeien. Hopelijk volgt Europa het goede voorbeeld van pionier Frankrijk.

Tekst: Ben De Witte, Annelore Nys, Jens D'haeseleer
Foto: Leo Janssen