Vlaanderen is een mossoort rijker

Tijdens een wandeling ontdekte de Antwerpse mossenwerkgroep op het vliegveld van Weelde een mossensoort die in Vlaanderen nooit eerder werd gezien: het Kalkroestvoetje. Oorspronkelijk was het mos enkel te vinden op kalkhoudende rotsen die geregeld overstroomden in Centraal- en Noordwest-Europa, maar het lijkt erop dat de soort zich in onze contreien ook kan handhaven op kalkrijk grind en verharde boswegen waar water op blijft staan.

Tijdens een wandeling van de Antwerpse mossenwerkgroep ontdekten de deelnemers een mosje dat ze niet meteen konden thuisbrengen. Wanneer het mos onder de microscoop werd gelegd, bleek het te gaan om Kalkroestvoetje (Bryoerythrophyllum ferruginascens), een soort die in Vlaanderen nooit eerder werd gezien. Kalkroestvoetje, een roestbruin mosje, is het broertje van het vrij algemene Oranjesteeltje (B. recurvirostre), al vertonen de twee op microscopisch niveau maar weinig gelijkenissen. Uniek voor het Kalkroestvoetje zijn de felrode knolletjes op de rhizoïden; wortelachtige draden bij mossen die zorgen voor de verankering in de ondergrond.

In Nederland heeft men de zeldzame soort nog nooit kunnen vinden. In Wallonië werd het mosje voor het eerst opgemerkt in 1988 en werd het intussen op 75 plaatsen teruggevonden, maar enkel ten zuiden van Samber en Maas. De eerste vondst in het Groothertogdom Luxemburg dateert van 2011.

Afbeelding

Oorspronkelijk kwam het Kalkroestvoetje voor in de gebergten van Centraal en Noordwest-Europa, waar het groeit op periodiek overspoelde kalkhoudende rotsen. Maar recent laat het mosje zich ook meer en meer zien in het laagland, zoals op boswegen die verhard zijn met kalkrijk grind en waar water makkelijk blijft staan. En nu dus ook in Vlaanderen. Het Kalkroestvoetje van Weelde staat in mostapijten op de rand van het vliegveld, vooral op plekken waar na neerslag plassen blijven staan. De kans dat we het mosje in de toekomst nog zullen waarnemen is niet ondenkbaar, want asfalt is niet bepaald zeldzaam in onze contreien.

Wie het Kalkroestvoetje in Weelde wil ontdekken, doet dit best niet zomaar. Het vliegveld van Weelde wordt beheerd door het Agentschap Natuur en Bos maar is niet vrij toegankelijk.

Tekst: Dirk De Beer, Antwerpse afdeling van mossenwerkgroep VWBL