Vleermuizen blijken trouwe kerkgangers

Vleermuizen zoeken in de zomer plaatsen om hun jongen groot te brengen. En die zoektocht brengt hen vaak op kerkzolders. Een grootschalig onderzoek door vrijwilligers van Natuurpunt toont aan dat maar liefst 80% van de onderzochte kerkzolders bezoek krijgt van vleermuizen.

Dat vleermuizen wel eens op kerkzolders verblijven, en dat op sommige van die zolders honderden dieren kunnen leven in de zomerperiode, was al langer geweten. Toch was het tot nu toe moeilijk om de aanwezigheid van de dieren zelf vast te stellen. Vleermuizen kruipen doorgaans weg in spouwen en andere moeilijk bereikbare plaatsen. DNA-onderzoek bracht daar verandering in.

De vleermuizenwerkgroep van Natuurpunt startte samen met het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) een grootschalig onderzoek, waarbij uitwerpselen van de dieren verzameld werden. Tijdens het onderzoek werden meer dan 300 kerken onderzocht in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant. In 80% van deze gebouwen werden uitwerpselen van vleermuizen aangetroffen. Dankzij DNA-analyses weten onderzoekers nu exact in welke kerk welke soorten voorkomen.

De interessantste kerken voor vleermuizen waren die van Rijkevorsel (met Gewone grootoorvleermuizen, Gewone dwergvleermuizen en Laatvliegers) en Lippelo (met Ingekorven vleermuizen, Laatvliegers en Gewone grootoorvleermuizen).

Afbeelding

Ook de abdijzolder van Averbode bleek erg in trek bij vleermuizen. Er worden inspanningen geleverd om de kraamkolonies er extra goed te beschermen. (foto: Staf De Roover)

Eén van de soorten die geregeld in kerken werd aangetroffen, is de Grijze grootoorvleermuis. Ze is nogal moeilijk om te onderscheiden van de meer algemene Gewone grootoorvleermuis, zeker als ze boven een nokbalk op 6 meter hoogte verstopt zit. De verspreiding van deze soort was dan ook niet goed gekend. Uit het kerkonderzoek blijkt in elk geval dat het verspreidingsgebied groter is dan tot nog toe gedacht.

Dat is hoopgevend. Want van de 17 soorten die momenteel in Vlaanderen voorkomen, zijn er 10 ernstig bedreigd. Oorzaken zijn vooral de grote lichtvervuiling, het dalende insectenaanbod en het verdwijnen van de rustplekken, bijvoorbeeld door renovaties van kerkzolders in de kraamperiode.

Het onderzoek werd mogelijk gemaakt door de financiële steun van de provincies Vlaams-Brabant en Antwerpen.

Nacht van de vleermuis

Op 25 & 26 augustus organiseert Natuurpunt de Europese nacht van de vleermuis. Van zodra de nacht valt, kunnen mensen deelnemen aan één van de 40 verschillende activiteiten verspreid over heel Vlaanderen. Bedoeling is om jong en oud in te wijden in het leven van deze fascinerende nachtdieren met activiteiten als vleermuisspeurtochten, fortbezoeken, grimme, bloederige cocktails en nog veel meer. www.nachtvandevleermuis.be

Tekst: Hans Vermeiren & Kris Boers, Vleermuizenwerkgroep Natuurpunt
Foto: Hugo Willockx & Staf De Roover