Vleermuizen dragen miljarden bij aan de landbouw

Het is een noemenswaardige conclusie die de wetenschap naar voren schuift: vleermuizen zijn een miljardenbusiness voor de landbouw en veeteelt. Dankzij hun dieet kunnen boeren over de hele wereld veel geld uitsparen aan insectenbestrijding. En dat is niet alles: ook de consument en het milieu hebben er baat bij.

Over de hele wereld vliegen er meer dan 1000 verschillende vleermuissoorten rond, waarbinnen zowel fruiteters, nectareters als insecteneters vertegenwoordigd zijn. Tot die laatste groep horen ook de 17 soorten die in Vlaanderen voorkomen. Vleermuizen verorberen per nacht ongeveer een kwart tot zelfs de helft van hun lichaamsgewicht aan spinnen, motten en muggen. We kunnen hen dus als natuurlijke insectenbestrijders beschouwen. Dat is vooral belangrijk voor de landbouw en veeteelt, aangezien ze de boeren zo een handje toesteken om de gewassen en het vee te verlossen van schadelijke beestjes.

Recent werd door onderzoekers Maine en Boyels experimenteel vastgesteld dat vleermuizen bijdragen aan een sterke reductie van pestinsecten in mais en dat wordt voorkomen dat schimmelaantasting de mais giftig maakt voor mens en dier. Om dit te onderzoeken plaatsen ze 's nachts op zes locaties een opstelling met enkele netten, zodat vleermuizen hier niet konden jagen. Als controlegroep plaatsen ze zes locaties zonder netten. Hieruit bleek dat de schade aan gewassen en de aantasting door schimmels vooral zeer hoog was op de plekken waar geen vleermuizen konden komen. Hiermee werd berekend dat de predatie van pestinsecten door vleermuizen minstens 1 miljard euro waard is voor de landbouwsector.

Eerder werd in de Verenigde Staten al berekend dat vleermuizen door het verorberen van grote hoeveelheden pestinsecten jaarlijks gemiddeld voor 3,2 miljard dollar aan schade helpen voorkomen.

Ook in België is het gunstige effect van vleermuizen gedocumenteerd in een onderzoek van Natuurpunt Studie uit 2013 naar het voedingspatroon van de Ingekorven vleermuis. De resultaten toonden dat zij zich voedt met spinnen, vliegen, en in mindere mate ook met vlinders en motten. Vooral het gericht jagen op stalvliegen vormt een hulp voor de Belgische veeboeren. Het geeft koeien minder stress, zorgt daarom voor meer en betere melk en spaart insecticiden uit.

Vleermuizen hebben dus zeker hun nut, zowel in het ecosysteem als specifiek voor de mens. Toch toont de Rode Lijst geen bemoedigende resultaten voor de toekomst van de dieren. Zowat twee derde van de  Vlaamse soorten zijn (ernstig) bedreigd. Niet alleen het gebruik van sproeistoffen (en daardoor de afname van insecten), maar zeker ook factoren als de hoge lichtvervuiling en het gebrek aan duistere vliegroutes en rustige overwinteringsplaatsen spelen een rol in die serieuze terugval.

Lees meer over vleermuizen
Wil je de Vlaamse vleermuizen helpen? Dat kan, zelfs in je eigen tuin

Tekst: Wout Willems, Natuurpunt Studie & Erin De Wolf, Natuurpunt
Foto: Hugo Willockx