Wat betekent de Brexit voor de Europese natuur?

Het mag dan vooral een politieke kwestie zijn, het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie heeft gevolgen die een stuk verder reiken. Zo zou de natuur weleens kunnen lijden, zowel te land als op zee.

De natuur op zee zou weleens het grootste slachtoffer kunnen worden. Het is namelijk de Europese Unie die de visquota oplegt. Nu de eerste stappen richting de uittrede zijn gemaakt, zijn vooral Schotse vissers bijzonder opgetogen. De vissers waren al geruime tijd ontevreden over de te dwingende regelgeving van de EU. Maar als de vissers zichzelf geen quota gaan opleggen, dan wordt het gevaar op overbevissing reëel. Dat zou behalve de natuur ook de vissers zelf treffen.

Vraag is of het zo’n vaart zal lopen. Visgebieden worden namelijk gedeeld tussen verschillende landen. Dit betekent dat er lange en moeilijke onderhandelingen zullen moeten gebeuren tussen de betrokken landen. De Schotse vissers wijzen naar Noorwegen en IJsland als voorbeelden van vissende niet-EU-landen, maar die zijn dan weer lid van het EEA (European Economic Area), een verband dat ook regels oplegt aan zijn leden. De Schotse visserij zal dus misschien niet zo vrij zijn als ze denkt.

Ook te land zou de Brexit gevolgen kunnen hebben voor de natuur. Het Verenigd Koninkrijk zou dan immers niet meer onder de Habitat- en Vogelrichtlijnen vallen. Die Europese richtlijnen zijn de belangrijkste wetten om natuur te beschermen en het samengaan van economische activiteiten en natuur te regelen. Het wegvallen van die bescherming kan gevolgen hebben voor vogelsoorten die overwinteren in het Verenigd Koninkrijk zoals de Kleine zwaan.

Wat als de Britten beslissen om deze vogels niet meer te beschermen? Het is cruciaal om een goede samenwerking te hebben tussen de landen die door migrerende fauna zijn verbonden. Een samenwerking die bemoeilijkt zou kunnen worden met de uitstap.

Zowel het WWF, de ‘Royal Society for the Protection of Birds’ en BirdLife hadden opgeroepen om tegen de Brexit te stemmen en vrezen nu voor de toekomst van natuurbescherming in het Verenigd Koninkrijk. Het werd een Out, maar ze geven de strijd niet op en vragen de EU om een blijvend sterk beleid uit te voeren en de samenwerking te bevorderen. De ‘Green 10’, de 10 belangrijkste natuurverenigingen schreven hiervoor zelfs een open brief naar de EU.

Een aantal Britse landbouwers die blijvend grasland moeten behouden door EU-regulatie, besloten hun ploeg al in de grond te zetten. Ze werden eraan herinnerd dat tot zolang de uittreding niet formeel is gebeurd, ze nog altijd gebonden zijn aan de EU-regels. Anderzijds zal de hieraan gekoppelde subsidiëring vanuit Brussel verdwijnen.

Ook Britse wetenschappers zijn niet tevreden met het resultaat van de Brexit. Een grote hoop geld verdwijnt onder hun neus. Geld dat onder andere gebruikt werd voor onderzoek naar natuurbescherming. Mogelijk komt ook het gevecht tegen de klimaatverandering in het gedrang. Theresa May heeft ondertussen beslist om het departement dat specifiek instaat voor dit thema volledig af te schaffen. Te vrezen is dat de strijd naar de bodem van de prioriteitenlijst zal zakken. De aanstelling van Andrea Leadsom als minister van Milieu deed ook al wat stof opwaaien. Leadsom staat kritisch tegenover klimaatverandering en zou de vossenjacht opnieuw willen legaliseren.

Het Verenigd Koninkrijk heeft als geen ander een historiek van vervuiling, veertig jaar geleden was het zelfs het meest vervuilende land van Europa. Het is bang afwachten of de Brexit het land opnieuw naar die onzalige tijden zal katapulteren.

Tekst: Simon Degryse, Natuurpunt

Een interview met het Schotse visserijwezen op The Guardian leest u hier.
Meer over de Brain Drain en klimaatverandering op National Geographic.