Zeldzame lederschildpad gespot voor de kust van Nieuwpoort

Op 27 september 2018 werd een zwemmende lederschildpad gefilmd voor de kust van Nieuwpoort. Het is pas de vierde keer dat deze soort in Belgische wateren werd waargenomen.

Donderdag kon Luk Louagie vanop het jacht Forestal een lederschildpad filmen voor de kust van Nieuwpoort. De beelden werden overgemaakt aan het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) die de determinatie kon bevestigen.

Een waarneming van een levende lederschildpad in Belgische wateren is erg uitzonderlijk. De vorige dateert van 19 december 2000, toen een stervend exemplaar werd opgemerkt in de branding van het strand van Mariakerke (Oostende). Het dier werd door de brandweer op het strand getrokken en overgebracht naar het opvangcentrum te Blankenberge, waar het dezelfde dag nog stierf. Het betrof een mannetje van 194 cm en 370 kg. Uit de autopsie bleek dat het dier vermoedelijk enkele dagen eerder dodelijk verwond werd door een scheepsschroef.

Dit was de derde stranding van deze soort aan de Belgische kust, na dood aangespoelde dieren in december 1988 en september 1998. Ook de Lederschildpad van 1998 werd hoogstwaarschijnlijk gedood door een scheepsschroef. Het exemplaar van Nieuwpoort betreft dus de eerste Belgische waarneming van een levende lederschildpad op ‘volle’ zee.

De lederschildpad komt voor in alle tropische en subtropische oceanen, ook in de Atlantische Oceaan. In de zomermaanden worden regelmatig Lederschildpadden waargenomen langs de zuidkust van Bretagne (Frankrijk) en Engeland. Vermoedelijk gaat het om exemplaren die vanuit de tropen naar het noorden trekken, op zoek naar kwallen (hun hoofdvoedsel). Eind september, begin oktober trekken ze dan weer naar het zuiden. De belangrijkste legstranden bevinden zich rond de Golf van Mexico en de Caraïbische Zee maar ook langs de westkust van Afrika worden jaarlijks meer dan 10.000 nesten geteld.

De lederschildpad heeft een groot en opvallend schild, waar vier zwempoten, een kop en een staart uitsteken. In tegenstelling tot landschildpadden kan de Lederschildpad de ledematen en kop niet in het schild terugtrekken bij gevaar. Het is de grootste en zwaarste schildpad ter wereld, met uitschieters tot resp. 2,74 m en 916 kg. De soort staat op de Rode Lijst van de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) opgenomen in de categorie ‘Kwetsbaar’. lederschildpaddden worden vooral bedreigd doordat ze regelmatig dood als ongewenste bijvangst in visnetten verstrikken. Ook de menselijke consumptie van de eieren vormt voor een aantal populaties een belangrijke bedreiging.

Hoe het de lederschildpad van Nieuwpoort zal vergaan, is moeilijk te voorspellen. Het dier leek op het eerste gezicht gezond maar de kans dat dit exemplaar de komende dagen of weken toch nog aanspoelt is reëel. In het geval van een stranding wordt best meteen contact opgenomen met de lokale politie.

Tekst: Dominique Verbelen,Natuurpunt Studie en Jan Haelters, KBIN
Foto: Hans Hillewaert