Zeldzame otter duikt op in de Rupelstreek

Sinds 2012 duiken otters sporadisch op in ons land, maar ze zijn nog altijd zeer zeldzaam. De comeback van de otter is te danken aan de gestegen waterkwaliteit, aan de ontwikkeling van grote, waterrijke leefgebieden en het aanleggen van ecologische verbindingen tussen belangrijke natuurgebieden. Die ecologische corridors helpen de otter, en andere diersoorten, veilig de baan over te steken en vormen zo een cruciale rol in de dispersie van fauna. 

Op dit moment wordt de otterpopulatie in België geschat op slechts een tiental individuen. De Scheldevallei bleek eerder al een goede plek voor deze gevoelige diersoort, want rondom de Rupelstreek zijn al meermaals otters waargenomen. Maar een écht bewijs van een otter in de Rupelstreek, ontbrak nog. 

Zal deze otter blijven?

Op dit moment kunnen we wel nog niet spreken over een effectief gevestigd individu. Er zijn extra cameravallen opgehangen met telkens een beetje visolie voor. Marterachtigen, en dus ook de otter, ruiken de visolie al vanop enige afstand en komen dan meestal een kijkje nemen naar wat er te rapen valt. Zo hopen we te weten te komen of otters het gebied vaker bezoeken. Dat is belangrijke info om de natuurgebieden beter te beschermen en de natuurkwaliteit nog optimaler te maken voor de komst van dit bijzonder roofdier.

De komende tijd zal er ook extra gelet worden op ottersporen zoals spraints, die ze gebruiken om onder ander hun territorium mee te markeren en als communicatie met soortgenoten. Vaak liggen die spraints goed zichtbaar voor het menselijke oog, zoals op de stam van een omgevallen boom. 

Pas over enkele maanden zullen we al dan niet weten of de otter gesetteld is in de omgeving. Daar zullen vooral de cameravallen uitsluitsel over geven. In ieder geval is het bezoek van de otter een teken dat ook de kwaliteit van onze natuurgebieden gestegen is. Otters zijn namelijk een biologische indicator voor de gezondheid van een biotoop. Het is dus een erg unieke bekroning voor de inspanning van de vrijwilligers van Natuurpunt Rupelstreek en voor wat ze gepresteerd hebben om de kwaliteit van onze inheemse natuur te bevorderen.

Geschikt leefgebied

Natte natuur is erg belangrijk voor de soort, daar zijn ze sterk afhankelijk van. Vlaanderen stimuleert het bevorderen van natte natuur en daar profiteert de otter mee van, net als vele andere watergebonden soorten. De otter is dan ook een paraplusoort: help je de otter door waterrijke gebieden ecologisch te stimuleren, dan help je meteen een hele resem van (zeldzame) plant- en diersoorten. De Rupelstreek vormt een geschikt leefgebied voor de otter. Zolang er maar genoeg grote, natuurlijke vijvers zijn, de rust bewaard wordt en er genoeg vis in het water zit. Omliggende natuurgebieden zoals het Broek De Naeyer en het Blaasveld Broek, beiden gelegen langs de andere kant van de rivier, zijn zeer geschikt. Maar ook natuurgebieden zoals Maaienhoek, het Niels Broek en de Oude Nete-arm, die rechtstreeks grenzen aan één van onze grote rivieren (de Schelde, de Rupel en de Nete). Die gebieden zijn het gemakkelijkst bereikbaar voor dieren zoals otters en bevers, die rivieren gebruiken om zich al zwemmend te verplaatsen van het ene naar het andere gebied. Ze kunnen er naartoe via de rivieren, het slik op, door het schor, de dijk over en ze zijn er.

Waterrijke gebieden zoals Walenhoek in Niel en het natuurgebied Kleiputten Terhagen zijn voor bevers en otters enkel op een veilige manier bereikbaar via eco-corridors en eco-tunnels. Zo werd er tussen de oever van de Rupel en natuurgebied Walenhoek in Niel al een brede ecologische verbinding aangelegd met verschillende eco-tunnels. En ter hoogte van de Crequelei/Schransstraat in gemeente Rumst staat er ook een project op stapel om een eco-corridor te realiseren. Dat de otter in de omgeving waargenomen werd, geeft dus hoop om een gevestigd dier te mogen verwelkomen.

Verdwenen otters

Otters zijn een lange tijd afwezig geweest in het Vlaamse landschap. Verlies aan geschikt habitat door het verdwijnen van natuurlijke oevers en een verminderde waterkwaliteit, maar ook het bejagen van de otter, zijn daar enkele oorzaken van. Vandaag zijn vooral de drukke wegen een probleem voor de otter. Als gevolg van hun versnipperde leefgebieden zijn ze vaker gedwongen om wegen over te steken, of kunnen ze niet migreren van gebied tot gebied. Dat bemoeilijkt het voor de otter om een geschikt territorium te vinden waar het voedselaanbod hoog genoeg is om als individu in te kunnen overleven en om op termijn eventueel jongen in te kunnen grootbrengen samen met een partner.

Tekst: Yente De Maesschalck, David Van den Broeck & Erik De Keersmaecker (Natuurpunt Rupelstreek)