Zeldzame zwartkoprietzanger overwintert in de Gavers van Harelbeke

De melding op 17 januari lokte dan ook heel wat vogelaars naar de Gavers. Alleen al op 17 en 18 januari werd deze zwartkoprietzanger 127 keer ingevoerd op www.waarnemingen.be. Een echte publiekstrekker. Opmerkelijk: de vogel is ook nu nog steeds aanwezig en wordt vanaf 26 februari ook regelmatig zingend gehoord. Na de ontdekking liet lokaal vogelaar Filip Goussaert weten dat de vogel vermoedelijk al van 20 november 2022 aanwezig was. Op die datum had hij immers al een zacht ‘prevelende’ zang gehoord die hem deed denken aan een kleine karekiet. Enkele dagen later kon Filip ook een korte glimp opvangen van een rossige, rietzanger-achtige vogel maar de link met een zwartkoprietzanger werd toen nog niet gemaakt. Het lijkt er dus sterk naar dat de vogel al meer dan 100 dagen aanwezig is en de ganse winter in de Gavers heeft doorgebracht. 

Overwinteraar in Zuid-Europa

De zwartkoprietzanger lijkt sterk op ‘onze’ rietzanger maar is iets groter en compacter. De soort hipt vaak op de grond of nabij het wateroppervlak en rukt daarbij opvallend met de staart. De zwartkoprietzanger laat zich het beste herkennen aan de egaal donkere kruin, de brede, witte wenkbrauwstreep en een scherp afgetekende witte keel. Opvallend: het is de enige soort uit het geslacht van de rietzangers die in Zuid-Europa overwintert (alle andere rietzanger-soorten trekken in de winter weg naar Afrika). 

Een grote zeldzaamheid voor België 

De soort broedt in zuiden van Europa en Marokko, oost tot in Oekraïne en het westen van Turkije. In het begin van de jaren 1980 broedde de soort noordelijk tot in Beieren, Duitsland. Sindsdien is de soort ook verder noordelijk en westelijk zelden opgemerkt met drie gevallen in Polen (1989, 2007 en 2016) een vangst op 16 april 1997 in Slowakije, drie vangsten in Luxemburg op 7 oktober 2010, 4 mei 2012 en 20 mei 2012 (die laatste droeg een Italiaanse ring), enkele korte tijd zingende exemplaren in o.a. april 2011, 2014 en 2016 in noordelijk Duitsland, een vangst op 15 september 2014 in Tsjechië (deze vogel droeg een Kroatische ring) en een vangst op 7 juni 2015 in België van een eerste-kalenderjaar met een ring uit Frankrijk. Voor Nederland liggen slechts twee gevallen voor: een zingende vogel verbleef van 1 t.e.m. 8 april 2016 in Berg en Dal (Gelderland) en een twee geval werd geregistreerd tussen 18 en 21 maart in Altena (Noord-Brabant). 

Hoe het ook zij: een zwartkoprietzanger buiten de gekende broed- en overwinteringsgebieden blijft een grote zeldzaamheid, zeker wanneer die ook nog eens gaat overwinteren. Het wordt alvast uitkijken hoe lang deze vogel nog in de rietkragen van de Gavers zal verblijven.

Tekst: Dominique Verbelen (Natuurpunt Studie)